پالايش احاديث در عصر ائمّه عليهم السلام و پديده‌ي جعل - صفحه 113

«و لا تقبلوا علينا ما خالف قول ربنا تعالى و سنّة نبينا صلي الله عليه وآله فإنا إذا حدثنا قلنا قال الله عزّ و جلّ و قال رسول‏الله صلي الله عليه وآله.»
«کلامي را که به ما نسبت داده مي شود و مخالف کلام پروردگار و سنّت پيامبر صلي الله عليه وآله است، قبول نکنيد؛ زيرا ما کلام خداوند و رسولش را بيان مي‌کنيم.»۱

3ـ عرضه‌ي حديث بر امامان معصوم عليهم السلام

يکي از روش‌هاي پالايش متني که اصحاب ائمّه عليهم السلام به‌ويژه اصحاب ائمّه عليهم السلام متأخّر مانند اصحاب امام رضا عليه السلام تا اصحاب امام عسکري عليه السلام انجام مي‌دادند. عرضه‌ي روايات بر معصومان عليهم السلام و اطمينان از صحّت و سقم روايات بود. اين شيوه که آن را «عرضه‌ي روايات» مي‌نامند؛ بيشتر در دوره‌ي نخستين تدوين حديث؛ يعني، «دوره‌ي حضور» جلوه کرده است. در اين روش حديث بر امام معصوم عليه السلام عرضه مي‌شود و تأييد يا انکار امام نسبت به متن حديث به‌دست مي‌آيد. به عبارت ديگر؛ با اين روش، روايات، مجدداً مورد ارزيابي امام عليه السلام قرار مي‌گرفت. عرضه‌ي روايات و کتاب‌هاي روايي، در بين راويان و صاحبان کتاب‌هاي حديثي امر رايجي بوده است، محدّث نوري در مستدرک مي‌گويد:
«عرضه‌ي کتاب‌هاي حديثي به‌ وسيله‌ي راويان، بر امامان معصوم عليهم السلام امر رايج و مرسومي بوده است، به طوري که در شرح حال برخي از راويان؛ به اين مطلب اشاره شده است.» ۲
در تأييد کلام محدّث نوري مي‌توان به کتاب عبيدالله بن علي بن ابي‌شعبه که به وسيله‌ي وي بر امام صادق عليه السلام عرضه شد و کتاب الديات عبدالله بن سعيد بن حنان اشاره کرد که آن را بر امام رضا عليه السلام عرضه کرد، نام برد.۳
امّا از جمله رواياتي که بر امام عليه السلام عرضه شده است، روايتي است که در ذيل مي‌آيد. علي بن مهزيار مي‌گويد:

1.. رجال‏ كشّي، ص۲۲۴.

2.. مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۷۱.

3.. معجم رجال الحديث، ج۱۰، ص۱۹۷ و ج۱۱، ص۷۷.

صفحه از 121