مبالغه و گزافه‌آرایی در قرآن و احادیث
سال
1398 / شماره پیاپی
93 /
صفحه
23 - 50
چکیده :
صنعت مبالغه به عنوان یک آرایۀ ادبی به شیوه‌های مختلف در کلام خدای متعال و امامان معصوم علیهم السلام به کار رفته و شیوع فراوانی دارد. این اسلوب بیانی گاهی همراه با ارادۀ معنای ظاهری است و گاهی بدون ارادۀ معنای ظاهری؛ اما حتی در صورت عدم ارادۀ معنای ظاهری به معنای دروغ و گزاف و به هدف فریب نیست.
برای اثبات این مدعا دو راه موازی طی شده‌است. از یک سو ثابت کرده‌ایم که استفاده از صنعت مبالغه با مقام عصمت و مرتبۀ معصوم منافات ندارد؛ بنا بر این مانعی از آن وجود ندارد. از سوی دیگر به روش استقرایی و با ارائۀ نمونه‌های متعدد وقوع این پدیده در سخن خدای متعال و ائمه معصوم علیهم السلام را نمایانده‌ایم.
با شناخت این موضوع در فهم آیات و احادیث، به معنای پشت پرده و حقیقی کلام توجه می‌کنیم و از اصرار بر معنای ظاهری چشم می‌پوشیم. این آگاهی ما را از تکلف مدلول مطابقی کلام نجات می‌بخشد و تفسیر روان، طبیعی، متین و معقولی را از سخن معصوم ارائه می‌دهد.
کلیدواژه‌های مقاله :مبالغه؛ گزاف‌آرایی؛ حدیث
