اين فهرست كامل نيست و با جستجو وتتبع بيشتر، موارد ديگرى از كاركردهاى حديث در تفسير قرآن را مى توان به فهرست حاضر افزود.

1ـ3. گزارش شأن نزول

شناخت اسباب و زمينه هاى نزول، بستر مناسبى براى فهم يك آيه است. با قرار گرفتن در فضاى نزول يك آيه، بهتر مى توان به مراد واقعى آن دست يافت.بخشى از احاديث تفسيرى بيانگر اسباب نزول قرآن است.براى مثال در منابع حديثى و تاريخى فريقين آمده است كه مراد از «الذين آمنوا...» در آيه «إنّما وليكم اللّه ورسوله والذين آمنوا الذين يقيمون الصلاة ويؤتون الزكاة و هم راكعون» (مائده، 55) حضرت اميرمؤمنان عليه السلام است كه در ركوع نماز، انگشتر خود را در راه خدا انفاق كرد. ^۱

2ـ3. بيان مصداق

از كاركردهاى مهم حديث در تفسير قرآن، بيان مصداق يا مصداقهاى مفهوم عامّ قرآنى است. به عنوان مثال در تفسير «حسنة» در آيه «و منهم من يقول ربّنا آتنا في الدنيا حسنة و في الآخرة حسنة و قنا عذاب النار» (البقره، 201) آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمودند: «رضوان خدا و بهشت در آخرت و فراخى معيشت و حسن خلق در دنيا». ( تفسير العياشى، ج ۱ ،ص ۹۸ ) در حقيقت، «رضوان خدا»، «بهشت در آخرت»، «فراخى معيشت» و «حسن خلق» مصاديق مفهوم «حسنة» هستند.
گاه مى بينيم كه در تفسير يك آيه، احاديث متعددى با مفاد مختلف وارد شده كه ظاهرا با هم تعارض دارند. به اين معنا كه پذيرش يكى به عنوان تفسير آيه، مستلزم نفى بقيه است. در حالى كه در نگاه ژرف دانسته مى شود كه روايات، بيان مصاديق مفاهيم عام قرآنى هستند. براى نمونه در تفسير آيه «و تبتل إليه تبتيلاً» (المزمل، 8) احاديث متعددى ذكر شده كه هر كدام به گونه اى تبتّل را معنا مى كند. در حديثى امام موسى