قوانينى كه، درمدّت معيّن، تربيت و آمادگى لازم را در جامعه ايجاد نمايد وسپس جاى خود رابه احكام دائمى بسپارد به خوبى احساس مى‏گردد.
ج) ايجاد هويّت مستقلّ ديانتى: پاره‏اى از مقرّرات اجتماعى، براى يك جامعه دينى، نوعى تشخّص فردى به وجود مى‏آورد نظير مكان قبله عبادى يا روز تعطيل هفتگى، و بنابراين، پس از شكل‏گيرى اوّليه و برپاشدن جامعه مذهبى، روز سابق يا قبله پيشين، كه با مرام پيشين مشترك بود منسوخ و قانون جديد، به جهت ايجاد هويّت مستقلّ، اعلام مى‏گردد.
د) آزمايش اطاعت و فرمان‏بردارى مردم: خداى بزرگ، حيات دنيوى را به منظور آزمودن آدميان آفريده‏است. يكى از شيوه‏هاى اين امتحان، اعلام احكامى است كه به انجام يا ترك آنها، مردم آزموده مى‏شوند. در واقع، حكمت و مصلحت تشريع آنها، فقط، آزمايش و برآورد ميزان اطاعت ايشان است. اين‏گونه قوانين‏موقّت، پس از انجام امتحان و بروز نتيجه، منسوخ مى‏گردند.
نمونه جالب اين مورد، حكم پرداخت صدقه، به هنگام گفتگوى درِگوشى و نجواى خصوصى با پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه وآله است:
(يا أيّها الذين آمنوا اذا ناجيتم الرسول فقدّموا بين يدى نجويكم صدقةً ذلك خيرٌ لكم و أطهر فان لم تجدوا فانّ اللَّه غفورٌ رحيمٌ) (مجادله (۵۸) / ۱۲)
به نوشته مفسّران فريقين (8: ج 4، ص 309؛ 21: ج 8، ص 84) چون مسلمانان، وقت و بى‏وقت، به كرّات و مرّات، براى گفت‏وشنود خصوصى، و اغلب در موضوعات بى‏ارزش و پيش‏پاافتاده، سراغ پيغمبر مى‏آمدند و مانع طاعات و عبادات و مزاحم آسايش و آرامش ايشان مى‏شدند دستور فوق نازل شد. اين حكم سبب شد يكباره، همه علاقمندان به نجواى با رسول خدا، بخاطر عشق به مال و منال خود، از اين كار دست بكشند تنها، يك تن، يعنى اميرمؤمنان عليه السلام، يك دينار طلا را كه تمام نقدينه‏اش بود با ده درهم نقره تعويض، و با تصدّق هريك از آنها در هر نوبت، توانست ده‏بار خدمت حضرتش استفاده خصوصى نمايد. چون سبقت و فضيلت