نقش غاليان در اشتهار تهمت غلو به جابر جعفي
عباس احمدوند۱
سعيد طاوسي مسرور۲
چکيده
جابر بن يزيد جعفي (حدود 50 - 128ق) از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق عليهما السلام و از دانشمندان بزرگ شيعه اماميه در نيمه دوم قرن اول و نيمه اول قرن دوم هجري است. با وجود اعتقاد راسخ او به مکتب اهل بيت عليهم السلام ، توجه وي به بطون آيات و احاديث - که در برخي از روايات و اقوال منقول از او نيز بدان تصريح گرديده - سبب شده که غاليان وي را از پيشکسوتان خويش شمرده، از او به عنوان کسي که از اسرار، علوم الهي و مقامات معنوي و فوق انساني امامان عليهم السلام آگاه بود، ياد کنند. سوء استفاده غاليان از نام و شخصيت وي باعث شده که برخي جابر جعفي را شبه غالي بدانند و يا او را از غاليان نيمه افراطي به شمار آورند و عدهاي نيز به صراحت او را غالي معرفي کنند؛ حال آن که او از اتهام غلو مبراست. اخبار منتسب به جابر جعفي در آثار غلات به خصوص نصيريه نمونههايي گويا از سوء استفاده غاليان از شخصيت او است که ميتوان آن را اصليترين عامل اشتهار وي به عنوان يک غالي نزد بدنه اصلي شيعه قلمداد نمود.
کليد واژهها: جابر جعفي، شيعه اماميه، غلو، غاليان، نصيريه، رجال شناسان.
درآمد
ابو محمد جابر بن يزيد جعفي کوفي (م 128ق)۳ از اصحاب نامدار امام باقر و امام صادق عليهما السلام
1.استاديار دانشگاه شهيد بهشتي.
2.پژوهشگر بنياد دائرة المعارف اسلامي و دانشجوي دکتري تاريخ اسلام دانشگاه تهران.
3.. التاريخ الکبير، ج۲، ص۲۱۰ -۲۱۱؛ قاموس الرجال، ج۲، ص۵۴۳.