باشد، برخي علماي شيعه بعدي از جمله شخصيت بارزي چون شيخ مفيد و شاگردش، نجاشي را بر آن داشت که نه تنها در روايات او، بلکه در عقيده شخصي او هم ترديد کنند و او ا مختلط (فاسد العقيده و منحرف) بخوانند.^۱ ترديد‌هاي ديگري هم در باره روايات وي در ميان شيعه از دوران متقدم وجود داشت.^۲ وجود اين روايات سبب شده که برخي چون سيد حسين محمد جَفري، جابر جعفي را شبه غالي بدانند^۳ و يا مانند راجکوفسکي،^۴ او را از غاليان نيمه افراطي به شمار آورند^۵ و عده‌اي نيز به صراحت او را غالي معرفي کنند.^۶ و^۷

رد نظريه غالي بودن جابر

با وجود اين، جابر را نمي‌توان فاسد العقيده يا غالي دانست،^۸ زيرا در منابع، هيچ يک از تعابير تند ائمه عليهم السلام که در مورد غاليان ديگر به کار رفته، در باب او ذکر نشده است.^۹ برخي از فرقه نگاران متقدم شيعه، او را از اتهام غلو مبرا دانسته‌اند^۱۰ و در ميان رجاليان شيعه، حتي کساني که او را تضعيف کرده‌اند، کسي به صراحت او را غالي نخوانده است.^۱۱ افزون بر اين، چنان که پيش از اين آمد، روايتي صحيح از امام صادق عليه السلام در مدح وي و تأييد عقيده‌اش وجود دارد.^۱۲ روايتي در الکافي به وضوح نشان مي‌‌دهد که برخي روايات جابر براي عامه مردم و حتي شيعيان معاصرش، قابل پذيرش نبوده است؛ اما وقتي به يکي از ائمه عليهم السلام رجوع مي‌‌کردند و از برخي روايات جابر مي‌‌پرسيدند، امام عليه السلام به صدق جابر گواهي مي‌‌داد.^۱۳ از مهم‌ترين علل غالي دانستن جابر جعفي وجود اخبار حاوي غلو و ارتفاع در ميان روايات منسوب به اوست؛ حال آن که غلات براي مشروع