نقد و بررسی مستندات روایی دوگانگی خُلق و خوی امام حسن و امام حسین (ع)

نشریه : مطالعات فهم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : حسین براتی
پديدآورنده : عباس اسماعیلی زاده

چکیده :

در منابع روایی، گزارش‌ها و روایاتی وجود دارد مبنی بر این‌که امام حسن و امام حسین (ع) تفاوت‌هایی اساسی با هم داشتند؛ به گونه‌ای که این تفاوت‌ها در جهت‌گیری‌ها و اهداف هر یک از آن دو امام، تأثیر به سزایی داشته است. این روایات، امام حسن (ع) را شبیه به پیامبر (ص) و امام حسین (ع) را شبیه به امام علی (ع) می‌دانند و یا امام حسن (ع) را به پیامبر (ص) و امام حسین (ع) را به امام علی (ع) نسبت می‌دهند. به همین ترتیب، امام حسن (ع) روحیه صلح‌طلبی داشته و امام‌ حسین (ع) دارای روحیه قیام و مبارزه بوده‌اند. نقد و بررسی این روایات از جهت سندی و دلالی، با رویکردی تحلیلی-انتقادی، کاری است که تاکنون صورت نگرفته است و پژوهه حاضر به آن می‌پردازد. برخی از روایات، به خاطر اشکالاتی، غیر قابل قبول‌اند؛ برخی تعارض قابل جمع و برخی غیر قابل جمع دارند و بعضی با نگاهی عمیق‌تر، قابل توجیه‌اند و هیچ تفاوت رویکردی بین دو امام را بر نمی‌تابند. نتیجه آن‌که تفاوت بین عقیده و خصوصیات حسنین (ع) به عنوان دو امام، قابل اثبات نیست و متوسّلان به آن، دلیل استواری در این قضیه ندارند و تراکم ادله و شواهد، خلاف آن را ثابت می‌کند.