مرورى بر دعاى امام صادق عليه ‏السلام در هنگام تلاوت قرآن - صفحه 156

الاهى كمك مى‏رساند. (33: ج 92، ص 216)

4. قلب و جايگاه آن در فهم قرآن

اَللّهُمَّ اجْعَلْ لِقُلوبنا ذُكاءً عِنْدَ عَجائِبِه الَّتي لاتَنقَضي وَ لَذاذَةً عِندَ تَرديدِهِ وَ عِبرَةً عِندَ تَرجيعِه وَ نَفعا بَيّنا عِنَدَ استِفهامِهِ، اَللّهُمَّ إنّا نَعوذُ بِكَ مِنْ تَخَلُّفِهِ فِي قُلوبِنا وَ تَوسُّدِهِ عِندَ رُقادِنا وَ نَبذِهِ وَ راءَ ظُهورِنا وَ نَعوذُبِكَ مِنْ قَساوَةِ قُلوبِنا لِما بِهِ وَعَظْتَنا، اَللّهُمَّ انْفَعنا بِما صَرَّفْتَ فِيهِ مِنَ الآياتِ وَ ذَكِّرْنا بِما ضَرَبْتَ فِيهِ مِنَ المَثُلاتِ وَ كَفِّرْ عَنّا بِتأويلِهِ السَّيئاتِ وَ ضاعِفْ لَنا بِهِ جَزاءً فِي الحسناتِ وَ ارْفَعنا بِهِ ثَوابا فِى الدَّرجاتِ وَ لَقِّنا بِهِ البُشرى بَعدَ المَماتِ. خداوندا! به دلهاى ما هوش و ذوقى سرشار عطا فرما، آن هنگام كه شگفتيهاى پايان‏ناپذير آن را مى‏شنويم. و ما را لذّتى بخش، آن زمان كه آياتش را مكرّر زمزمه مى‏كنيم. و عبرتى عطا كن آن هنگام كه خواندنش را از سر مى‏گيريم. و سودى آشكار نصيبمان فرما، آن وقت كه در مقام پرسش از آن سؤال مى‏كنيم. بار خدايا! به تو پناه مى‏بريم از آنكه اين كتاب از دلهاى ما دورى گزيند و آنكه آن را بالش بستر خويش سازيم و پشت سر افكنيم. به تو پناه مى‏بريم از قساوت و سختى دلهايمان به آنچه ما را بدان پند و اندز داده‏اى. خداوندا! ما را به واسطه تصريف و تفصيل آياتش سود بخش و ما را يادآور ساز به مَثَلهايى كه در آن آورده‏اى. با تأويل آن سيّئات و بديهاى ما را بپوشان. و به وسيله آن جزا و پاداش كردار نيك ما را دو چندان ساز و مقام و منزلت ما را نزد خود بالا بر و بشارت و شادى پس از مرگ را به واسطه قرآن به ما ارزانى دار.
در اين بخش از دعاى امام صادق عليه ‏السلام جايگاه و نقش ويژه «قلبِ» ۱ را در فهم و يا عدم فهم صحيح آيات قرآن مى‏بينيم. اگر «قلب» متّصف به صفاتى چون «سلامت»،

1.يادآورى مى‏شود كه قرآن كريم، در مواردى كه انسان را به تدبّر در آيات فرا مى‏خواند، از واژه «قلب» بهره مى‏گيرد. اين كلمه در تعاليم معصومين عليهم ‏السلام به «عقل» تفسير شده است. براى نمونه بنگريد به: اصول كافى، ج ۱ ص۲۴.

صفحه از 164