بررسی معناشناسی واژۀ چند معنای أمر با تأکید بر رابطۀ همنشینی و تعیین مصادیق آن براساس بافت در نهجالبلاغه
سال
1400 / شماره پیاپی
33 /
صفحه
19-39
چکیده :
دستیابی به معانی و شناخت واژگان در گرو پژوهش در علوم خاصی چون معناشناسی است؛ چراکه معناشناسی از علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفتۀآنها در متون مختلف میپردازد. از شیوههای معناشناسی، بحث چند معنایی واژگان است که از آن به علم وجوه و نظایر تعبیر کردهاند، به این معنا که یک واژه بهگونهای در بافت نهجالبلاغه جای گرفته است که با وجود شباهت در لفظ و حرکات در هر بافت زبانی، معنایی غیر از معنای نخست دارد، در واقع اینکه یک لفظ بیش از یک معنا داشته باشد را چند معنایی میگویند. این پژوهش در صدد است تا از طریق روش تحلیلی- توصیفی و تقسیم واژگان همنشین در سه گروه اسمی، فعلی و وصفی و با استخراج معانی متعدد واژۀ «امر» در نهجالبلاغه وجوه متعدد معنایی آن را مورد بررسی قرار دهد و از این طریق پی به چندمعنایی بودن این واژه ببرد. در این تحلیل معناشناختی مشخص شد واژۀ «امر» در بافتهای موضوعی متفاوت و در اثر همنشینی با برخی واژگان، معانی متعددی چون فرمان خداوند، جنگ، حکمیت، خلافت و... را پذیرفته است. به عبارتی درک معنای مختلف این واژه منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است هر چند غالبِ معانی استعمالی برای این واژه در نهجالبلاغه از طریق بافت موقعیتی قابلدرک است.
کلیدواژههای مقاله :معناشناسی، چند معنایی، همنشینی، بافت، امر، نهجالبلاغه