مهدويّت در قرآن آيات مشترك - صفحه 95

ايشان از لطائف و دقايق مستور در قرآن، سپرده شده است.
به تعبير گسترده‏تر: دسته‏اى از آيات قران، واضح و صريح، درباره‏ى نجات آدميان، پيروزىِ اهل ايمان و نابودى كفرپيشگان، در واپسين زمان، نويد مى‏دهند. دسته‏اى ديگر از آيات را، پس از رجوع به مبيّن منصوص و مفسّر معصومِ كتاب، مى‏توان فهميد كه از ظهور موعود و مقدّمات يا مقارنان آن، حكايت مى‏كنند. به ارشادِ همان معلّمان قرآن، روشن مى‏شود كه در برخى ديگر از توصيفات عمومىِ اين كتاب مجيد، حضرت مهدى منتظر، يكى از مصداق‏ها، بلكه اتمِّ آن‏هاست. حتّى گهگاه، در لسان معصومان، ديده شده كه به هنگام سخن از آرمان آخرالزّمان، به آياتى از قرآن تمثّل جسته، يا در تأييد كليّتِ كلام خويش، بدان استشهاد نموده‏اند. اين چهار گروه، كه هر كدام به نوعى، در رابطه با مهدويّت تفسير شده‏اند؛ در مجموع، شمار چشمگيرى را تشكيل داده‏اند.
در اين گفتارـ كه بخشى از پايان‏نامه‏ى دكتراى نويسنده است ـ تلاش شده تا اين مجموعه از آيات كتاب خدا، كه اشارت يا دلالت بر ظهور موعود آخرالزَّمان، يا رويدادها و پديدارهاى پيرامون آن دارد؛ گردآورى و دسته‏بندى شده، آن‏گاه در پرتور روشى مناسبِ موضوع، تفسير آن نيز عرضه گردد.
چون اين تحقيق، به منظور تطبيق ميان دو مكتب بزرگ سنّى و شيعه، تدوين گشته است و اين دو مذهب نامدار اسلام، درباره‏ى خود قرآن، در متن و اعتقاد، وحدت نظر دارند؛ پس اين مقايسه در حوزه‏ى تفاسيرى خواهد بود كه هر يك از دو مكتب، در مورد آن آيات داشته‏اند.
از آن‏جا كه سخن از قيام مهدى و حوادث پيوسته بدان، نوعى پيشگويى و اِخبار غيبى، از پيشامدهاى ناشناخته‏ى آينده به شمار مى‏آيد، جاى هيچ‏گونه اجتهاد شخصى يا اظهار نظر استحسانى در آن وجود ندارد؛ بنابراين، در ميان روش‏هاى تفسيرى براى موضوع مهدويّت، بهترين شيوه تفسير «اثَرى» يا «بالمَأثور» است كه پشتوانه‏ى اصلى آن، پيام مصون از خطاى «وحى» مى‏باشد.
اگرچه هر دو مكتب تسنّن و تشيّع، از آغاز، روش تفسير أثرى را پذيرا بوده‏اند؛ امّا در پاره‏اى از مبانى و منابع آن، از دو ديدگاه ناهمساز، و دو مشرب

صفحه از 123