استمرار دارد. در كتب حديثى به مضامين متعدد، از ائمّهى معصومين عليهم السلام وارد شده:
«و إنَّ الْأرض لاتخلوا من حجّهاللّه تعالى على خلقه في كلّ عصر و أوان.» ۱
«زمين در هيچ زمانى، از حجّت خداوند بر خلق او در هر عصر و زمانى خالى نمىماند.»
امام سجّاد عليه السلام در تفسير اين آيهى شريفه فرمودند:
«هُم وَ اللّهُ شيعَتُنا أهل البيت، يفعَلُ اللّهُ ذلِكَ بِهِم عَلَى يدي رجل منّا و هُوَ مهديّ هذِهِ الْأُمَّة...» ۲
«آنها به خدا سوگند، شيعيان ما اهل بيت هستند. خداوند اين كار را به دست مردى از ما انجام خواهد داد، و اوست مهدى اين امّت...»
ابابصير از امام صادق در مورد معنى آيه پرسيد، امام عليه السلام پاسخ داد:
«نَزلت فِى القائِم وَ أصحابه» ۳
امام صادق عليه السلام حضرت مهدى عجّلاللّهفرجه و يارانش را در اين آيه همان كسانى معرّفى مىكند كه به استخلاف آنان وعده داده شده است.
از آيه چنين برمىآيد كه خداوند بر گروهى از مسلمانان كه داراى صفت ايمان و عمل صالح هستند، سه نويد داده است:
1ـ استخلاف و حكومت روى زمين؛
2ـ نشر آيين حق به طور اساسى و ريشهدار در همهجا؛
3ـ از ميان رفتن تمام اسباب خوف و ناامنى. ۴
امّا در اينكه اين گروه از نظر مصداقى چه اشخاصى هستند، در ميان مفسّران بحث و گفتوگو است: بعضى آن را مخصوص صحابهى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمدانستهاند كه با پيروزى اسلام در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمصاحب حكومت در زمين شدند.
1.شيخ صدوق، عيون اخبارالرّضا، بيروت، مؤسسهى الاعلمى للمطبوعات ۲ / ۵۸.
2.عروسى، الحويزى، تفسير نورالثّقلين، بيروت مؤسسه التاريخ العربى ۳ / ۶۲۰.
3.سيد هاشم بحرانى، سيماى حضرت مهدى در قرآن، ترجمهى سيدمهدى حائرى قزوينى، نشر آفاق / ۲۶۳.
4.ناصر مكارم شيرازى، تفسير نمونه، دارالكتب الاسلاميه ۱۴ / ۵۲۸.