جلوه‏ هاى بلاغت علوى در شرح نهج‏ البلاغه ابن ابى‏ الحديد - صفحه 137

جلوه‏هاى بلاغت علوى در شرح نهج‏البلاغه ابن ابى‏الحديد

مجيد معارف ۱

چكيده : شرح ابن ابى الحديد معتزلى از جمله شروح نهج‏البلاغه است كه به جنبه ادبى و بلاغى نهج‏البلاغه توجه ويژه كرده است. مؤلف آن مى‏كوشد تا با اتّكاء به منطق ادبى، علاوه بر اثبات اصالت نهج‏البلاغه، جلوه‏هاى گوناگون بلاغت را در سخنان اميرالمؤمنين عليه ‏السلام نشان دهد و از اين طريق، تفوّق كلام امام عليه ‏السلام را بر سخنان ديگر خطبا و بلغاء مبرهن سازد.

كليد واژه‏ها : ابن ابى الحديد / نهج‏البلاغه / بلاغت / فصاحت / انحاء سبك / بيان و بديع / استعاره / تشبيه / التفات / استخدام / كنايه / تقسيم عددى.

مقدمه

مقام ادبى ابن ابى الحديد و ويژگى‏هاى شرح او

عزالدين ابوحامد عبدالحميدبن هبة الله مدائنى معروف به ابن ابى‏الحديد، از شخصيت‏هاى ادبى قرن هفتم (م 656) است كه از جهت كلامى معتزلى و از جهت مذهب شافعى بوده است. وى از كاتبان دوره عباسى است. او علاوه بر تصدى امور ديوان، به مطالعه و تحقيق در مسائل مختلف تاريخى و كلامى و به ويژه ادبى اشتغال داشته است. اكثر آثار ابن ابى الحديد رنگ ادبى دارد. معروف‏ترين كتاب او «الفلك الدائر على المثل

1.دانشيار دانشگاه تهران.

صفحه از 156