معرفى كتاب «تبيان اللغة» آيت اله ميرزا محمد على چهاردهى
محمد وفادار مرادى ۱
حاج شيخ ميرزا محمد على (بن نصيرالدين بن زين العابدين) مدرس چهاردهى رشتى ، متولد شب جمعه 26 ربيع الثانى 1252 در چهارده رشت و متوفى شب چهارشنبه آخر محرم الحرام 1334 در نجف اشرف و مدفون همانجا در حجره زاويه جنوب صحن علوى عليه السلام ، از علماء جامع متورع معاصر كه از محضر بزرگانى همچون شيخ مرتضى انصارى كسب فيض نموده و عمده تلمذش در دروس سيد حسن كوه كمرهاى بوده است و از ملا على بن ميرزا خليل تهرانى نيز روايت دارد.
مشاراليه در دوره حيات پربركتش به نگارش تأليفات مفيد بسيارى در موضوعات فقه و عقايد، اخلاق و دعاء موفّق گرديده و آنها را چراغ راه دانش پژوهان قرار داده است از جمله كتابهاى وى: وسيله النجاه در مبدأ و معاد، شرح دعاء كميل و صباح علوى عليه السلام ، شرح و ترجمه صحيفه كامله سجاديه، ادعيه الاسبوع و احكامها ۲ و غير اينها است كه اكثر قريب به اتفاق مسودات مؤلف توسط حفيد ايشان، مرتضى بن محمد مدرس چهاردهى در آبان 1327 به كتابخانه ولايتمدار رضوى عليه آلاف التحيه و الثناء وقف و نياز گرديده است. در ميان تأليفات متعدد و متنوع صاحب ترجمه، فرهنگنامهاى در شرح و توضيحات لغات «صحيفه كامله سجاديه» با عنوان «تبيان اللغه» ۳ موجود است
1.ـ محقق و كارشناس كتب خطى كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى.
2.ـ ترجمه نسبه كامل صاحب ترجمه در كتاب «نقباء البشر» آقا بزرگ طهرانى ۴ / ۱۵۴۸ و يادداشتهاى دستنويس حفيد وى در ظهريههاى نسخه خطى آثار ايشان موجود در كتابخانه آستان قدس رضوى آمده است.
3.ـ نسخه اصلى و دستخط مؤلف به شماره ثبت ۶۱۱۰ در كتابخانه آستان قدس رضوى نگهدارى مىشود. خط نسخه، نستعليق تحريرى مختلف السطر، در ۳۶ برگ به اندازه ۲۱ × ۱۵ س. م كاغذ نباتى فرنگى، ادامه مطالب درحاشيه كتابت شده،جلد مقوا عطف تيماج عنابى، وقفى مرتضى مدرس چهاردهى حفيد مؤلف در آبان ۱۳۲۷.
