نگاهى به كتاب نمايه نامه موضوعى صحيفه جامعه سجاديه - صفحه 165

مى‏باشد ـ سپس فهرست غريب اللغات ـ كه به ترتيب سه حروف اول آن‏ها مرتب شده ـ مى‏پردازد.
در بخش معجم المفهرس المعانى، متن كامل عربى صحيفه جامعه سجاديه، همراه با توضيحات و ارجاعاتى كه به صورت پاورقى آمده، قابل رؤيت است.
جلد دوم : مشتمل بر 637 صفحه است كه شرح آن به اين قرار است:
ابتدا مقدمه‏اى كوتاه از مركز اطلاعات و مدارك علمى ايران درباره ويژگى‏هاى كتاب، سپس مقدمه‏اى كوتاه از نگارنده آمده است. در اين قسمت، روش كار جلد دوم توضيح داده شده كه متن آن از قرار زير است.
در معجم نگارى ابداعات چندى به كار نرفته است، فقط تلاش شده بهترين آن انتخاب شود. كليه هيئت‏ها در ذيل كلمات اصلى آن مرتب شده و براى مرتب كردن هيئت‏ها، ابتدا از افعال (مفرد مذكر ماضى) آغاز و سپس همان فعل با ملحقاتش همراه با ضمائر آورده شده و تا آخر فعل ماضى ادامه يافته و معلوم بر مجهول مقدم شده است.
پس از اتمام فعل ماضى، مضارع معلوم بدون پيشوند و پسوند آورده شده و سپس همان فعل با پسوند و پيشوندهاى مربوطه، مثلاً: يكتب، سيكتب، أيكتب، تا آخر و نيز: يكتبه، سيكتبه، تا آخر. پس از آن، افعال مجهول همانند معلوم آمده است.
پس از فعل مضارع، امر حاضر آمده است، زيرا امر غايب جزء مجزومات قرار گرفته است. پس از اتمام افعال مجرد، افعال مزيد به ترتيب: افعال، تفعيل، مفاعله، انفعال، تا آخر مرتب و همانند افعال مجرد تنظيم شده است.
پس از اتمام كليه افعال، اسم‏ها آورده شده است؛ در ابتدا مصادر و سپس اسم‏هاى جامد. ترتيب مصادر بدين گونه است: اسم مصدر، مصدر ميمى، مصدر مرّه، مصدر ثلاثى مزيد و مصدر همانگونه كه در كتب ادبيات آمده است.
پس از اتمام مصادر، ساير اسم‏هاى مشتق به ترتيب زير تنظيم شده است: اسم فاعل، صفت مشبّه، نسبت، مصدر جعلى، اسم فعل. و در اسم‏هاى جامد، ابتدا اسم‏هاى بدون الف و لام، سپس همان اسم با الف و لام آورده شده است.

صفحه از 166