وصف‏هاى قرآن ياد كرده، شواهد قرآنى و ـ گاه ـ حديثى براى آن‏ها آورده‏اند. شيخ ابوالفتوح رازى (ره) در مقدمه تفسير خود فصلى تحت عنوان نام‏هاى قرآن باز كرده كه طى آن حدود چهل اسم و وصف قرآنى را ـ با ذكر شواهد قرآنى ـ آورده است. ^۱
«دعاى چهل و دوم صحيفه سجاديه»، نيايشى است، شكر مدارانه و سپاس مندانه به درگاه خداوند منّان و ولىّ‏نعمت حقيقى همگان، كه به شكرانه‏ى توفيق ختم قرآن خوانده مى‏شود. از ويژگى‏هاى اين صحيفه كريمه ^۲ آن است كه به هنگام زمزمه نيايش‏هاى نورانى آن، ديرى نمى‏پايد، كه خواننده‏ى علم آشنا، خود را در ميانه‏ى دريايى وسيع، ژرف و پرگهر ـ از معارف الهى و علوم ربانى ـ و مناسب با عنوان هر دعا مى‏يابد.
اين نيايش شريف نيز ـ كه با نام مبارك قرآن مزين است ـ در فضاى قرآن‏شناسى و دانش‏هاى قرآنى، چنان است كه ستاره‏هايى پرفروغ بر پهنه‏ى پرشكوه و بلندِ آسمانِ بُرون، و دُرهايى گران و درخشان در ژرفاى درياى درونش، دل و ديده هر صاحبدل بصير و فرهيخته‏اى را مى‏ربايد و سخت به خود مشغول مى‏دارد.
پيشتر اشاره گرديد كه توجه به فضايل و كمالات قرآن، از منظر اسامى و اوصاف اين كتاب آسمانى، كم و بيش موضوع جديدى نيست. امّا، نگاهى جستجوگرانه و دقيق به اين نيايش زيبا بـه منظـور استخراج اسامى و اوصاف قرآن، آن هم با هدفى قرآن‏شناسانه ـ تا آن جا كه نويسنده اين سطور آشنايى دارد ـ كارى است نو، و الهام‏بخش كه سابقه‏اى از آن به چشم نمى‏خورد. به نظر مى‏رسد اين نگاه خاص ـ كه ره‏آوردى از آن در اين نوشتار به چشم مى‏خورد ـ بتواند به عنوان شيوه‏اى جديد و مؤثّر در زمينه قرآن‏پژوهى و قرآن‏شناسى به كار رود. و از اين رهگذر، گوهرهايى ناب و آفتابى از گنجينه‏هاى پربار و درياهاى سرشار دانش‏هاى قرآنى خاندان وحى، اثاره و استخراج گردد و در ديدرس قرآن‏پژوهان و گوهرشناسان قرار دهد.
نويسنده كوشيده است تا تك تك مفردات و عبارت‏ها و تركيب‏هاى اين دعاى شريف را، به ترتيب ـ از آغاز تا پايان ـ بكاود و به منظور سهولتِ مراجعه نتيجه را به همان ترتيبى كه در دعا آمده عرضه دارد. حاصل اين پژوهش ـ ضمن تلاش بر رعايت