ابعاد انسانى و اجتماعى صحيفه سجاديه - صفحه 152

خدايند. صحيفه‏هاى سجاديه (يعنى صحيفه مشهور و مستدركات آن) از انشاء امام سجاد عليه ‏السلام نمونه‏اى گويا از اين كلام است.

5 ـ الصحيفة السجادية بين عظمة القدر و ضياع العصر [ صحيفه سجاديه: جايگاه برتر و گم‏گشتگى در روزگار] / آية الله سيد محمدرضا حسينى جلالى [ ص 2 5 تا 72 ]

ـ تشكيك در سند اين نصّ الهى (صحيفه)، «جهد العاجز» است، چرا كه تمام گروه‏هاى شيعه (امامى، اسماعيلى، زيدى) به گونه مستفيض ـ بلكه متواتر ـ آن را از امامان خود: امام باقر و امام صادق عليهماالسلام و جناب زيد شهيد روايت مى‏كنند. فراوانى و گونه‏گونىِ اسانيد، در جاىْ جاىِ آفاق و نسل‏هاى پى‏در پى، آن را به گونه يك نصّ كم‏نظير ثبت كرده است. صاحبان كتاب فهرست و مشيخه، به آن استناد كرده و به اعتبارش شهادت داده‏اند. بزرگان دين، در مناسبت‏هاى مختلف، دعاهاى آن را به عنوان متون معتبر و صحيح و موثّق، خوانده و بر آن تأكيد كرده‏اند. به علاوه، دقّت در سند براى جواز نسبت احكام به شارع ضرورت فراوان دارد، نه امور انشايى، كه از زبان فرد دعاكننده روايت شود.
ـ در صحيفه اسلوب‏هاى مختلف بيانى مى‏توان ديد: انشاء، استدراج، تعميم و كنايه، اميد و آرزو، تكرار به عبارات مختلف، التفات، ترتيب و تدرّج منطقى، استفاده از زيبايى‏هاى لفظى [نويسنده مقاله، ذيل هر كدام از اين موارد، توضيحاتى آورده است].

6 ـ ملامح من الصفات الفنية للصحيفة السجادية [ جلوه‏هايى از ويژگـى‏هاى هنرى صحيفـه سجاديـه ]/ دكتـر عبدالكريـم اشتـر، اديب و پـژوهشگـر اهل تسنـن، عضو مجمع اللغه‏العربية در سوريه [ ص 73 تا 83 ]

ـ امام سجاد عليه ‏السلام در خاندان نبوت ديده گشود و پرورش يافت. صحيفه سجاديه از جنبه‏هاى مختلف، شگفت‏آور و حيرت‏زا است: گستردن معانى، بيان ژرفاى احساس خاكسارى در پيشگاه خداى تعالى، گنجينه سرشار لغت به گونه‏اى كه كاربرد صحيح را مى‏آموزد، فراوانىِ مترادف‏ها، بيان‏هاى مختلف براى دعا و ابتهال، تساوى فواصل در جملات دعا، حُسن تعبير براى رنگْ رنگِ معانى، جامعيت در بيان (به ويژه در دعاى روز

صفحه از 165