«هدايت آن‏ها به عهده تو نيست بلكه خداست كه هر كس را بخواهد هدايت مى‏كند.» «مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللّهُ لَـهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ» ^۱ «آن را كه خدا برايش نورى قرار نداده، هيچ نورى براى او نيست.»
البتّه متعلَّق هدايت در آيات شريفه ذكر نشده و هدايت به طور مطلق بر عهده‏ى خدا قرار داده شده است. ولى روشن است كه منظور از هدايت مذكور، هدايتى است كه وظيفه و تكليف و حكمى به دنبال داشته باشد. بديهى است كه در رأس چنين هدايتى، معرفت خداوند سبحان قرار دارد و به نظر نمى‏رسد كه بدون معرفت او هيچ عبوديت و تعبّد و تكليفى مولوى در كار بوده باشد.
با حصول معرفت خداوند سبحان است كه عقل به وجوب شكر و قدردانى از او و اطاعت و تسليم در برابر او حكم مى‏كند و استكبار و عصيان و سركشى در مقابل فرامين او را نادرست مى‏داند. پس تا وقتى معرفت او تحقّق نيابد، هيچ بنده‏اى در برابر او بندگى نخواهد كرد. در اين صورت، نه عصيان و سركشى معنا دارد، نه طاعت و بندگى. با تحقق معرفت خداوند و توجه به مقام شامخ اوست كه مولويت، عبوديت، اطاعت، تسليم و تصديق از يك سو، و استكبار، عصيان، سركشى، انكار از سوى ديگر ـ و به طور كلى ايمان و كفرـ معنا مى‏يابد و حقوق اشخاص نسبت به هم آشكار مى‏شود؛ زيرا وقتى مولاى حقيقى شناخته شد، مقرّبان به او در بندگى و ايمان و تقوا بر ديگران تقدّم و اولويت مى‏يابند و استكبار در مقابل آنان نيز استكبار در برابر خداوند به شمار مى‏آيد.
از سويى معرفت خداوند سبحان و رسيدن به او، جز از ناحيه‏ى او براى احدى امكان‏پذير نيست. هيچ‏يك از قواى ادراكى بشرـ چنان‏كه خواهد آمدـ توان رسيدن به خداى واقعى و حقيقى را ندارند. حتّى پيامبران و اولياى الهى‏ـ و در رأس آن‏ها پيامبر گرامى اسلام صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمو اوصياى بزرگوار ايشان عليهم ‏السلام ـ از رساندن بندگان به خالق خويش، بدون معرّفى او عاجز و ناتوان‏اند. پس خداوند سبحان در آيات شريفه به وضوح بيان مى‏كند كه معرفت او و هدايت به سوى او بر عهده‏ى خود