نقش هوّیت انسانی در بازیابی سبک زندگی عبادی از دیدگاه امام رضا علیه السلام

نشریه :

نویسنده : پديدآورنده : باقر گرگین
پديدآورنده : مائده السادات جعفری

چکیده :

امروزه شاید بتوان همۀ مشکلات ماهوی سبک زندگی انسان‌ها را در بحران هویّتی آنها جستجو کرد. اهمیت واکاویِ هویّت اصیل انسان و بررسی ارکان و مقوّمات هوّیت حقیقی فرد، چنان است که پژوهش‌گران ناگزیر به بازنگری و کاوش در این مقوله شده‌اند. در جوامع بشری معمولاً در دو هنگام ملّت‌ها به هویّت خود باز می‌گردند: نخست وقتی که ملّتی در معرض خطر است و ناچار نگران خود می‌شود. بحران حاصل از رویارویی با مدرنیسم و فرهنگ غرب از این دست بحران‌ها محسوب می‌شود. دوم زمانی که ملّت نیرومند و چیره است. در این مورد هدف از بازگشت به هویّت خویش، حفظ برتری سیاسی، فرهنگی ـ دینی و نظامی خود برای حفظ و توسعه برتری است.
با نظر به این‌که جامعۀ امروز ما در هر دو ساحت پیشین، نیازمند احیا و تقویت هوّیت اسلامی ـ انسانی خویش است، بایسته می‌نماید راه‌کار هوّیت‌بخشی در پرتوِ اعتلای روحی و روانی فرد، در معارف اسلامی مورد کنکاش قرار گیرد. فرآیند فعلیّت بخشیدن به راه‌کارهای اسلام برای رهایی از بی‌سرو سامانی‌های شخصیتی و بی‌هویّتی را در سه مرحله می‌توان بررسی کرد: نخست بازیابی و بازگشت به هویّت فطری انسان؛ دوم به اعتدال رساندن ابعاد گوناگون این هوّیت و سوم به کمال رساندن ارکان هویّت‌ساز انسان. پس از گذر از این سه مرتبه است که فرد می‌تواند سبک مناسب برای زندگی خود را باز یابد.
ما در این پژوهش می‌کوشیم با بررسی آیات و روایات اعجازآسای اسلامی، به ویژه با دست توسّل زدن به میراث فکری امام رضا علیه السلام ، راه‌کارهای احیای هوّیت و نیل به الگوی زیست مسلمانی را در سه ساحت پیش گفته تبیین کنیم.