155
مباني شناخت

آموزش عقايد صحيح اصلاً سخن به ميان نمى آورند؟ آيا داشتن حداقل سواد ، از ضروريات زندگى است؛ ولى عقايد درست كه زندگى را در جهت صحيح هدايت مى كند ، از جمله اين ضروريات نيست؟ آيا داشتن عقايد نادرست ، براى انسان زيانبارتر است ، يا بى سوادى؟ آيا اشخاص بى سواد براى خود و ديگران بيشتر زحمت ايجاد كرده اند ، يا افراد باسوادى كه داراى عقايد نادرست و كج فكرى و انحراف روانى بوده اند؟
حقيقت ، اين است كه اگر منصفانه و بدون در نظر گرفتن مصالح سياسى ، درباره ضروريات زندگى انسان قضاوت كنيم ، هيچ چيز براى انسان ضرورى تر از سلامت روان نيست ؛ زيرا اگر انسان از اين سلامت برخوردار نباشد ، نه از بدن سالم مى تواند بهره ببرد و نه از علم و نه از هيچ چيز ديگر . و همان طور كه در كلام امام باقر عليه السلام آمد ، دانشى كه اين سلامت را براى انسان تأمين مى كند ، از ضرورى ترين امورى است كه انسان بايد بداند . اين ضرورت ، ايجاب مى كند كه زمينه آموزش عقايد صحيح ، براى همه مردم فراهم شود و اين آموزش نيز مانند سوادآموزى ، همگانى و اجبارى گردد .

روش هاى آموزش عقيده

مى توان گفت كه به طور كلّى ، سه روش براى آموزش اصول عقايد ، وجود دارد :
1 . روش فلاسفه ، 2 . روش متكلّمان ، 3 . روش انبياى الهى .
هر سه طايفه فلاسفه و متكلّمان و انبياى الهى ، در زمينه اصول عقايد ، بحث كرده اند ؛ ولى هر يك در تبيين مسائل عقيدتى ، روش خاصّى دارند . ۱

1.براى آشنايى با روش فلاسفه و متكلّمان ، ر . ك : مجموعه آشنايى با علوم اسلامى ، استاد شهيد مرتضى مطهّرى (درس چهارم از «فلسفه» ، مبحث «روش هاى فكرى اسلامى» و درس اوّل از «علم كلام»).


مباني شناخت
154

راهنمايى هايى به جابر بن يزيد جعفى مى فرمايد :
اِعلَم أنَّهُ لاعِلمَ كَطَلَبِ السَّلامَةِ ولاسَلامَةَ كَسَلامَةِ القَلبِ.۱بدان كه هيچ دانشى ، مانند به دست آوردن سلامت نيست و هيچ سلامتى ، چون سلامت دل نيست.
آرى ، هيچ دانشى مانند دانشى كه از آن توقع سلامت قلب و روح انسان مى رود ، نيست ؛ چرا كه معيار ارزش هر دانش ، در خدمتى نهفته است كه به انسان و جامعه ارائه مى كند و چون علم عقيده شناسى و پالايش عقايد ، بيشترين نقش را در سلامت فكر و روح بر عهده دارد ، گران بهاترين و ضرورى ترينِ دانش ها براى انسان است .

آموزش اجبارى

در مادّه سيزدهم اعلاميه جهانى حقوق بشر ، آمده است :
آموزش و پرورش ابتدايى ، بايد براى همه اجبارى و رايگان باشد. ۲
اگر از امضاكنندگان اين ميثاق بپرسيم كه «چرا شما با اين مصوّبه ، آزادى را از مردم بى سواد سلب مى كنيد و چرا نمى گذاريد آنان در انتخاب بى سوادى ، آزاد باشند؟ و دليل اين آموزش اجبارى چيست؟» ، حتما پاسخ مى دهند كه حداقل سواد ، از ضروريات زندگى انسان است .
ما هم اين نظر را قبول داريم و پيامبر اسلام ، سيزده قرن قبل از تولّد پيشنهادكنندگان منشور حقوق بين الملل ، طلب علم را بر هر مرد و زن مسلمان ، واجب كرده است . ۳ ايرادى كه ما به اين آقايان داريم ، اين است كه چرا فقط سوادآموزى را به دليل ضرورى بودن آن براى زندگى ، اجبارى مى كنند و از

1.تحف العقول : ص ۲۸۶ .

2.راهنماى سازمان ملل متّحد : ص ۱۰۱۲ مادّه ۱۳ از «ميثاق بين المللى حقوق اقتصادى ، اجتماعى و فرهنگى» .

3.ر . ك : مشكاة الأنوار : ص ۲۳۶ ح ۶۷۵ .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 481456
صفحه از 484
پرینت  ارسال به