امام حسین علیه السلام
مَن حاوَلَ أمرا بِمَعصِيَةِ اللّهِ كانَ أفَوتَ لِما يَرجُو وأسرَعَ لِما يَحذَرُ؛
كسى كه با نافرمانى خدا در پىِ كارى باشد، آنچه را اميد دارد، بيشتر از دست بدهد و به آنچه از آن مىپرهيزد، زودتر گرفتار آيد.
گزیده تحف العقول، ص 39
چکیده : حداقل ده بار از واژه «طور» در قرآن سخن به میان آمده است و قداست آن را یاد آوری می‌نماید که همین موجب اهمیت حوادث واقع شده در آن میگردد. اما گذشته از مفهوم آیات و اهمیت آن، احادیثی از ...
نویسنده :
چکیده : جریان «منع کتابت حدیث» از مهمترین پدیده های مطرح در تاریخ حدیث است که نگاه اجمالی و غرض ورزانه به آن، آسیب های زیادی را به حدیث وارد ساخته است. این نگاه اجمالی و غرض ورزانه، برخی از بازه های ...
چکیده : تربیت اصلاحی، غالباً برای تربیت آن دسته از متربیانی است که به هر دلیل از تربیت صحیح برخوردار نبوده و مربی برای اصلاح و تغییر در صفات و رفتار ناپسند آنان در ساحت‌های اجتماعی، عبادی، اعتقادی و سیاسی فعالیت می‌کند. ...
چکیده : ماه رجب از جمله ماه‌های با فضیلت در اسلام است که در آن روزه، استغفار و دعا زیاد سفارش شده است. از جمله دعاهای وارد شده در این ماه، دعای پنجم است که با «اللهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک بِمَعانِى جَمِیعِ مَا ...
چکیده : توجه به ویژگی‌های روانی انسان‌ها در تعامل خداوند با بندگان از جمله در تشریع احکام، در آیات مختلف قرآن کریم مشاهده میشود. علاوه بر وجود مفاهیم و کلیدواژه‌های روانشناختی در برخی آیات قرآن کریم، آیاتی نیز به‌طور غیرمستقیم دارای اشارات ...
چکیده : در سه دهۀ اخیر، رویکرد زبان‌شناسی شناختی (cognitive linguistics) به‌طور خاص مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته است. در این رویکرد ساختارهای اطلاعاتی ذهن، نقش اساسی در تعامل با جهان دارد و سازمان‌دهی،پردازش و انتقال اطلاعات توسط زبان صورت می‌گیرد. از ...
چکیده : پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی فصل دوم از کتاب «جامعۀ کاریزماتی: هویّت شیعه در صدر اسلام» و نقد روش مؤلفش، ماریا دکاک در فهم حدیث غدیر می‌پردازد. روش فهم وی دارای برخی نقاط قوت مانند اهتمام بر استفاده ...
چکیده : هرمنوتیک به دلیل اینکه توجه خاصی به زبان و تفسیر متون دارد در مرکز توجه معاصرین قرار گرفته و آنچه حائز اهمیت است؛ داشتن نقش محوری مقوله فهم در مباحث هرمنوتیک است که نمی توان به راحتی از آن گذشت. ...
چکیده : سورۀ یوسف، احسن القصص قرآنی، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. برخی از تفاسیر و روایاتی که در مهمترین منابع امامیه و اهل‌تسنن پیرامون تفسیر این سوره و ترسیم سیمای عصمت این پیامبر الهی(ع) آمده، آمیخته با اسرائیلیات و ...
چکیده : در بعضی جوامع حدیثی روایاتی مشاهده میشود که در آن با تنوع عبارات، زنان، دام یا سلاح شیطان خوانده شده‌اند. نتایج بررسی سندی و دلالی حکایت از آن دارد که انتساب قطعی همه این روایات، به معصوم (ع) از منظر ...
چکیده : شُجاعَت از فضائل اخلاقی است که به‌معنای دلیری آمده و در علم اخلاق از آن به‌عنوان حد وسط بی‌باکی و ترس یاد میشود. با توجه به اهمیت مـسئلۀ شجاعت در حیات بشر و اثرگذاری فراوان آن در رشد و تعالی ...
چکیده : آیۀ 23 سورۀ احزاب، از آیات با کارکرد اجتماعی ویژۀ قرآن است. مشهور مفسران چون «مِن» را در این آیه «تبعیضیه» شمرده، و از سویی چون بر محوریت جنگ خندق در این آیه تأکید و درنگ نکرده‌اند، در برداشت ایشان، ...
چکیده : نیازسنجی هر دانش به نیازها و اولویت‌های موجود و مغفول‌مانده در هر دانش می‌پردازد. به عبارت دیگر، نیازسنجی پژوهشی «فرایند شناسایی نیازهای پژوهشی بالقوّه و تعیین اولویت در بین پروژه‌های مختلف تحقیقاتی» است. به‌طور منطقی، نیازسنجی کاری است که پس ...
چکیده : در متون کهن روایی اهل‌سنت، روایتی به این مضمون گزارش شده است که در روزهای آخر زندگانی پیامبر(ص)، عباس بن‌عبدالمطلب از امام علی (ع) می‌خواهد که به نزد پیامبر (ص) رفته تا دربارة جانشین ایشان بپرسند؛ امّا ایشان امتناع ورزیده ...
چکیده : بی‌تردید برای فهم قرآن، مخاطب باید با زوایای نزول قرآن، فرهنگ، آداب‌ورسوم، محیط، شأن و اسباب نزول واقف شود. بدون توجه به آنچه گفته شد، چنان فهمی حاصل نخواهد شد. این نوشتار برای بررسی ارتباط آیات اولیۀ سورۀ آل‌عمران و ...
چکیده : حدیث، دومین منبع و مأخذ دین است که پس از قرآن، در شناختن و شناساندن اسلام و شکل گیری و بالندگی علوم اسلامی بیشترین سهم را دارد و به جرأت میتوان گفت که تعدادی از پرسش‌ها دربارة اسلام، به حدیث ...
چکیده : موضوع کمال شریعت مطلبی مورد اتفاق دانشمندان مسلمان است؛ اما چگونگی کفایت قرآن و سنت، یعنی توانمندی کامل قرآن و سنت برای پاسخگویی به هر نیاز و بینیازی این دو از هر منبع دیگر مورد اختلاف است؛ ملاحظه جوامع برترِ ...
چکیده : اخبار احدثیت دسته‌ای از روایاتند که شمار آنها حداکثر به پنج مورد می‌رسد. این دسته از اخبار بیانگر تقدیم روایتی هستند که صدورش نسبت به روایت معارض، پسین است و احدث نامیده میشود. عده‌ای از محدثان، فقیهان و اصولیان این ...
چکیده : شناخت راویان مشترک در أسناد مشکله، همواره یکی مهمترین دغدغههای رجالیان است. یکی از پربسامدترین راویان مشترک «أحمد بن محمد» است، این نام در مقطع زمانی صحابۀ امام جواد(ع) تا امام حسن عسکری(ع) در بین سه راوی مشترک است که ...
چکیده : قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است. پیامبر ص، پیش‌بینی کرده بودند که پس از ایشان، بین امّت، اختلاف‌هایی ایجاد شود. ازاین‌رو قرآن کریم و پیامبرص، راهکار حفظ وحدت و رهایی از اختلاف را بیان فرمودند. پیروی از ...
چکیده : شناخت نگرشها و تصورات هر فرد درباره خود که با اصطلاح «خودپنداره» مطرح میشود، به عنوان سازهای روانشناختی و بنیادی در سبک زندگی، تاثیر زیادی در رشد و سازندگی فکری و اجتماعی انسان و تعلیم و تربیت او دارد. به ...
چکیده : کوثر با 3 آیه، کوچکترین سوره قرآن است. روایات و آرای تفسیری زیادی که درباره کلمات اصلی سوره (کوثر، صلات، نحر، ابتر) وارد شده، که گاهاً متعارض‌اند. پژوهش حاضر بر آن بوده است که با ابزار گردآوری کتابخانه‌ای، و استفاده ...
چکیده : عدالت‌محوری و پرهیز از هر گونه تعصب باید از مهمترین اصول در نقد و بررسی متون باشد. اما آیا این اصل در نقدهای رجالی مورد توجه قرار گرفته است؟ و یا در این بخش تعصبات مذهبی کارگر بوده و مانع ...
چکیده : مقاله حاضر پژوهشی است پیرامون تواتر معنوی و یا لااقل مستفیض بودن حدیث «مکارم الاخلاق» که با عبارت های گوناگون ولی با مضمون و محتوای واحد از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است. علت بررسی حدیث مذکور، وجود برخی شبهات در ...
چکیده : نگارش مصحف امام علی (ع) و توقیفی بودن ساختار قرآن کریم نزد فریقین طرفداران بسیاری دارد. از سوی دیگر اعتقاد به تنزیلی بودن گردآوری مصحف امام علی (ع)، در تعارض با توقیفی بودن ساختار قرآن به نظر می‌رسد؛ به عبارت ...
چکیده : اسناد احادیث پیامبر(ص) در کتب اربعه، به شکل‌‌های گوناگونی ثبت شده است. یکی از این گونه‌ها، اسنادی است که راوی شیعیِ غیر معصوم و غیر معاصرِ آن حضرت، از ایشان حدیثی نقل کند؛ این نوع از احادیث، «مرسل» نام دارند. ...
چکیده : سبک‌شناسی قرآن کریم یکی از علوم جدید قرآنی متخذ از زبان‌شناسی است. سبک‌شناسی، مطالعه سبک‌های ساختی، آوایی و معنایی یک متن است. این علم انواع سبک‌های بیانی قرآن کریم را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در این نوشتار یکی از ابعاد ...
چکیده : توجه همه جانبه، عمیق و واقع بینانه اسلام به جامعه و امور و مسائل اجتماعی، اگر نگوییم امری بی نظیر است، بدون شک در تاریخ بشریت موضوعی کم نظیر به شمار می‌رود. مسئله الفت و مصاحبت‌ها اثری مستقیم بر آدمی ...
چکیده : معصومان علیهم السلام در بسیاری از دعاهایشان، اسامی و صفاتی از خداوند را همراه با درخواستشان آورده‌اند. این روش چنان پراستفاده و جزو سیره همه اهل بیت علیهم السلام بوده که میتوان آن را یکی آداب مورد تأکید در دعا ...
چکیده : گاهی یک لفظ در لفظ دیگری درآمیخته میگردد و دو معنا را با خود همراه میسازد که نحویان و مفسرین به آن تضمین نحوی گفتهاند. این پدیدۀ نحوی به لحاظ نقشی که در ترجمه و تفسیر قرآن دارد، همواره در ...
