امام علی علیه السلام
إلهي هَب لي قَلبا يُدنيهِ مِنكَ شَوقُهُ، ولِسانا يَرفَعُهُ إلَيكَ صِدقُهُ، ونَظَرا يُقَرِّبُهُ مِنكَ حَقُّهُ.
خداى من! به من دلى ده كه شوقش مرا به تو نزديك سازد، و زبانى كه راستگويىاش او را به سوى تو كشانَد، و توجهى كه حقّش، او را به تو نزديك كند.
الإقبال : ج3 ص 295
چکیده : نیازسنجی هر دانش به نیازها و اولویت‌های موجود و مغفول‌مانده در هر دانش می‌پردازد. به عبارت دیگر، نیازسنجی پژوهشی «فرایند شناسایی نیازهای پژوهشی بالقوّه و تعیین اولویت در بین پروژه‌های مختلف تحقیقاتی» است. به‌طور منطقی، نیازسنجی کاری است که پس ...
نویسنده :
چکیده : در متون کهن روایی اهل‌سنت، روایتی به این مضمون گزارش شده است که در روزهای آخر زندگانی پیامبر(ص)، عباس بن‌عبدالمطلب از امام علی (ع) می‌خواهد که به نزد پیامبر (ص) رفته تا دربارة جانشین ایشان بپرسند؛ امّا ایشان امتناع ورزیده ...
چکیده : بی‌تردید برای فهم قرآن، مخاطب باید با زوایای نزول قرآن، فرهنگ، آداب‌ورسوم، محیط، شأن و اسباب نزول واقف شود. بدون توجه به آنچه گفته شد، چنان فهمی حاصل نخواهد شد. این نوشتار برای بررسی ارتباط آیات اولیۀ سورۀ آل‌عمران و ...
چکیده : حدیث، دومین منبع و مأخذ دین است که پس از قرآن، در شناختن و شناساندن اسلام و شکل گیری و بالندگی علوم اسلامی بیشترین سهم را دارد و به جرأت میتوان گفت که تعدادی از پرسش‌ها دربارة اسلام، به حدیث ...
چکیده : موضوع کمال شریعت مطلبی مورد اتفاق دانشمندان مسلمان است؛ اما چگونگی کفایت قرآن و سنت، یعنی توانمندی کامل قرآن و سنت برای پاسخگویی به هر نیاز و بینیازی این دو از هر منبع دیگر مورد اختلاف است؛ ملاحظه جوامع برترِ ...
چکیده : اخبار احدثیت دسته‌ای از روایاتند که شمار آنها حداکثر به پنج مورد می‌رسد. این دسته از اخبار بیانگر تقدیم روایتی هستند که صدورش نسبت به روایت معارض، پسین است و احدث نامیده میشود. عده‌ای از محدثان، فقیهان و اصولیان این ...
چکیده : شناخت راویان مشترک در أسناد مشکله، همواره یکی مهمترین دغدغههای رجالیان است. یکی از پربسامدترین راویان مشترک «أحمد بن محمد» است، این نام در مقطع زمانی صحابۀ امام جواد(ع) تا امام حسن عسکری(ع) در بین سه راوی مشترک است که ...
چکیده : قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است. پیامبر ص، پیش‌بینی کرده بودند که پس از ایشان، بین امّت، اختلاف‌هایی ایجاد شود. ازاین‌رو قرآن کریم و پیامبرص، راهکار حفظ وحدت و رهایی از اختلاف را بیان فرمودند. پیروی از ...
چکیده : شناخت نگرشها و تصورات هر فرد درباره خود که با اصطلاح «خودپنداره» مطرح میشود، به عنوان سازهای روانشناختی و بنیادی در سبک زندگی، تاثیر زیادی در رشد و سازندگی فکری و اجتماعی انسان و تعلیم و تربیت او دارد. به ...
چکیده : کوثر با 3 آیه، کوچکترین سوره قرآن است. روایات و آرای تفسیری زیادی که درباره کلمات اصلی سوره (کوثر، صلات، نحر، ابتر) وارد شده، که گاهاً متعارض‌اند. پژوهش حاضر بر آن بوده است که با ابزار گردآوری کتابخانه‌ای، و استفاده ...
چکیده : عدالت‌محوری و پرهیز از هر گونه تعصب باید از مهمترین اصول در نقد و بررسی متون باشد. اما آیا این اصل در نقدهای رجالی مورد توجه قرار گرفته است؟ و یا در این بخش تعصبات مذهبی کارگر بوده و مانع ...
چکیده : مقاله حاضر پژوهشی است پیرامون تواتر معنوی و یا لااقل مستفیض بودن حدیث «مکارم الاخلاق» که با عبارت های گوناگون ولی با مضمون و محتوای واحد از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است. علت بررسی حدیث مذکور، وجود برخی شبهات در ...
چکیده : نگارش مصحف امام علی (ع) و توقیفی بودن ساختار قرآن کریم نزد فریقین طرفداران بسیاری دارد. از سوی دیگر اعتقاد به تنزیلی بودن گردآوری مصحف امام علی (ع)، در تعارض با توقیفی بودن ساختار قرآن به نظر می‌رسد؛ به عبارت ...
چکیده : اسناد احادیث پیامبر(ص) در کتب اربعه، به شکل‌‌های گوناگونی ثبت شده است. یکی از این گونه‌ها، اسنادی است که راوی شیعیِ غیر معصوم و غیر معاصرِ آن حضرت، از ایشان حدیثی نقل کند؛ این نوع از احادیث، «مرسل» نام دارند. ...
چکیده : سبک‌شناسی قرآن کریم یکی از علوم جدید قرآنی متخذ از زبان‌شناسی است. سبک‌شناسی، مطالعه سبک‌های ساختی، آوایی و معنایی یک متن است. این علم انواع سبک‌های بیانی قرآن کریم را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در این نوشتار یکی از ابعاد ...
چکیده : توجه همه جانبه، عمیق و واقع بینانه اسلام به جامعه و امور و مسائل اجتماعی، اگر نگوییم امری بی نظیر است، بدون شک در تاریخ بشریت موضوعی کم نظیر به شمار می‌رود. مسئله الفت و مصاحبت‌ها اثری مستقیم بر آدمی ...
چکیده : معصومان علیهم السلام در بسیاری از دعاهایشان، اسامی و صفاتی از خداوند را همراه با درخواستشان آورده‌اند. این روش چنان پراستفاده و جزو سیره همه اهل بیت علیهم السلام بوده که میتوان آن را یکی آداب مورد تأکید در دعا ...
چکیده : گاهی یک لفظ در لفظ دیگری درآمیخته میگردد و دو معنا را با خود همراه میسازد که نحویان و مفسرین به آن تضمین نحوی گفتهاند. این پدیدۀ نحوی به لحاظ نقشی که در ترجمه و تفسیر قرآن دارد، همواره در ...
چکیده : قرآن کریم حوادث پرفراز و نشیب سرگذشت یوسف(ع) را با زیباترین شیوۀ داستان‌سرایی به‌منظور عبرت بشریت بیان کرده است. اما روایات ساختگی فراوانی با هدف کمرنگ ساختن صبغۀ هدایتی قرآن، ذیل برخی آیات سورۀ یوسف(ع) وارد شده که در این ...
چکیده : مقاله حاضر با عنوان "باز شناخت اندیشه اقتصادی امام علی (علیه السلام) در مصرف" با هدف کشف و توصیف سیره اقتصادی حضرت در حوزه مصرف می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای در ...
چکیده : در طول تاریخ، بسیاری از منابع با ذکر عهد و پیمان پیامبر (ص) با امام علی (ع) و ارتباط آن با بیعت خلیفه اول به عنوان یکی از وقایع پس از رحلت، با پیگیری اهدافی متفاوت، درصدد تبیین عملکرد حضرت ...
چکیده : کتاب ربیع بن حبیب مهمترین کتاب حدیثی مذهب اباضیه است که برخی از باب‌های گوناگون فقهی، اعتقادی و تفسیری را در بر دارد. هدف این مقاله، شناخت و بررسی مسند ربیع بن حبیب بوده که بسیار کم به آن پرداخته ...
چکیده : پیامبر اکرم (ص) پس از دوران فترت در اجتماعی جاهلی و فرورفته در عصبیت‌های قومی و تفاخرهای نژادی مبعوث شد؛ پیامبری «اُمّی» که هم خاتم پیامبران بود و هم مأمور پایان دادن به جاهلیت و اُمّیّت با معجزه‌ای از جنس ...
چکیده : بررسی حاضر، حاصلِ تحلیل مقایسه‌ای برای رتبه‌بندی46 منبع تأثیرگذار علوم قرآن از قرن اول تا معاصر بوده که به ضریب‌تأثیر عوامل تأثیرگذار در سیر تطورات نگارش‌های جامع علوم قرآن هم پرداخته است. روش پژوهش حاضر، کیفی بوده و از روش ...
چکیده : تبیین مفاهیم کلیدی سوره به منظور نشاندادن انسجام معنایی آن یک امر اساسی و در عین حال چالش‌برانگیز است. غالب مفسرین برای این منظور از روشهای کیفی استفاده میکنند که میتواند از گرایشهای نظری و ذهنیت فردی متأثر گردد. تحلیل ...
چکیده : برخی از صاحب نظران علوم قرآنی بر این باور هستند که در بعضی از آیات قرآن بدون آگاهی بر سبب نزول امکان فهم وجود ندارد. با توجه به اینکه سخن حاضر با دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان که قرآن ...
چکیده : در مقام بررسی هر حدیثی می‌بایست زمینۀ صدور آن حدیث از معصوم محرز گردد و متن آن نیز یک اصل معرفتی یا عقیده‌ای درست یا راهکاری عملی و اخلاقی را بیان کند. حدیث مورد نظر که بیانگر صورت خاصی از ...
چکیده : عبارت «بسم الله الرّحمن الرّحیم» نخستین جمله قرآنی است که به‌عنوان سرآغاز سوره مبارکه علق بر پیامبر اکرم ص نازل شد. این آیه 114 بار فرود آمده و در 113 سوره به‌عنوان آغازین جمله ذکر شده است. ازآنجاکه بسمله نخستین ...
چکیده : امام علی(ع)، یکی از شخصیت‌های تاثیرگذارِ جهان اسلام است که نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری اسلام و حکومت اسلامی داشت. بررسی شخصیت و سیره ایشان، میتواند بیانگر نقش ایشان در دوران حیاتی اسلام باشد. این مقاله، سیره امام علی(ع) را ...
چکیده : اصحاب حدیث به‌مثابۀ مکتبی تمامیت‌طلب در تمامی حوزه‌های علوم دینی، در زمینۀ زهد نیز آثار قابل توجهی بر جای گذاشت. عرصۀ زهدپژوهی نزد ایشان با توجه به گرایشهای دوگانۀ متقدّمان و متأخّران، تبلور متفاوتی از حدیث‌پژوهی را رقم زده است. ...
