امام صادق علیه السلام
سَيَأتي زَمانٌ تَكونُ بَلدَةُ قُمَّ و أهلُها حُجَّةً عَلَى الخَلائِقِ و ذلِكَ في زَمانِ غَيبَةِ قائِمِنا إلى ظُهُورِهِ ؛
روزگارى خواهد آمد كه شهر قم و مردمان آن حجّت بر ديگر مردمان باشند؛ آن روزگار در زمان غيبت قائم ما است تا آن گاه كه ظهور كند .
بحار الأنوار ، ج ۶۰ ، ص ۲۱۳
چکیده : بخشی از سنت روایی جهان اسلام به نقل معجزات منتسب به پیامبر(ص) اختصاص دارد. رشد صعودی این اخبار از نظر کمّی و کیفی در منابع متأخر نسبت به منابع متقدّم، احتمال تلقّی گردیدن برخی وقایع طبیعی زمان رسول اکرم(ص) را ...
نویسنده :
چکیده : برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم(ع) ناظر بر تأویل آیات هست که این تأویلات در نگاه نخست، بامعنای ظاهری الفاظ آیه معارض به نظر می‌رسد.این پژوهش راهکارهای برون‌رفت از این تعارض بدوی را از میان ...
چکیده : قرآن کریم در ساختاری ویژه و منحصربه‌فرد در ذیل آیات و سطور ظاهری _براساس روایات ذوبطن بودن قرآن_ دارای لایه‌های معنایی است. یکی از این آیات و عبارات، آیۀ 87 از سورۀ حجر و عبارت "سبعاً من المثانی" است. نوشتار ...
چکیده : تأثیر شگرف شعر بر جوامع بشری و علاقه عرب به کاردانان این عرصه، امری است که تقسیم دوگانه‌ی شعر به دو گونه‌ی ارزشی و جاهلی توسط قرآن و توجه سیره‌ی وحیانی رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) ایشان را ...
چکیده : آن حضرت با وجود حبس و فشارهای موجود، توانستند تشکیلاتی را که پدر بزرگوارشان تأسیس کرده بودند، نه-تنها حفظ کنند بلکه آن را گسترش دهند. در پژوهش حاضر، جایگاه و وضعیت این سازمان در عصر امام کاظم(ع) و نیز نقش ...
چکیده : آنچه در پی می آید تحلیل صوری روایتی مربوط به انهدام عزی است که بنابر آن، عزی، مهمترین خدای قریش، در هنگام انهدام به صورت زنی سیاه با موهای پریشان ظاهر شد و سپس توسط سربازان اسلام به قتل رسید. ...
چکیده : شناخت رسالت بنیادین اهل بیت(ع) در قبال قرآن بر پایه تحلیل آماری روایات تفسیری مسئله مقاله حاضر است. بررسی توصیفی تحلیلی جامعه آماری چهارده هزار روایات اهل بیت(ع) در نظر به قرآن حاکی از آن است که ایضاح لغوی و ...
چکیده : بسیاری از محدّثان برای ملاقات با مشایخ و دریافتِ حدیث از ایشان به سفر می‌رفته‌اند. بررسی این سفرها می‌تواند سرنخی برای شناخت بهتر شخصیتِ محدّثان باشد و بررسی شهرهایی که ایشان برای سفرهایِ خود گزیده‌اند، نیز می‌تواند ما را به ...
چکیده : «خوتیر ینبل» خاورشناس هلندی در زمینه اصطلاحات بنیادی روایات اسلامی و تاریخ‌گذاری احادیث نظرات مهمی را بیان نموده به نحوی که اصطلاح شناسی او محور بررسی‌های فقه الحدیثی غربیان قرار گرفته است. در این پژوهش مصطلحات حدیث پژوهی وی با ...
چکیده : مفضّل بن عمر یکی از راویان مهم عصر امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) و از اصحاب و یاران ایشان است که اختلاف رجالیان متقدم و متاخر در توثیق و تضعیف او، وی را به یکی از روات بحث ...
چکیده : شناخت تعارض اخبار و اختلاف روایات یکی از شاخه های فقه الحدیث است. شناخت اسباب اختلاف و راه علاج آن، در نزدیک شدن به صواب و حقیقت، بسیار مؤثر است. این نوشتار با هدف حل تعارض ابتدایی موجود میان احادیث ...
چکیده : یحیی بن حبیب زیّات از راویان مجهولی است که باوجود کمی روایاتش در منابع حدیثی ولی نقل‌هایش از امام رضا (ع) در مدح زراره و مفضل بن عمر، تعیین وضعیت رجالی اش را حائز اهمیت ساخته؛ که توجه و تضارب ...
چکیده : دانش رجال، بر پاره‌ای از قواعد و اصول بنا شده که هر حدیث‌پژوهی پیش از ورود به ارزیابی اسناد روایات (نقد سندی) باید موضع خود را نسبت به آنها مشخص کند. شیخ انصاری در تراث فقهی و اصولی خود بر ...
چکیده : برخی از اخبار"“من بلغ” " قاعده‌ی تسامح در ادله‌ی سنن استنباط کرده و برخی دیگر به دلیل عدم صحت این قاعده، اخبار مذکور را موضوعه دانسته‌اند. به نظر نگارندگان؛ غفلت از فضای صدور روایات “من بلغ”سبب نزاع در مفاد این ...
چکیده : کتاب‌های تاریخی، منابع حدیثی و نیز کتاب‌های تراجم و برخی منابع رجالی از مصادر شناخت رفتار معصومین علیهم السلام هستند. اما علیرغم وجود گزارش‌های فراوان از سیره معصومان علیهم السلام ، کاربرد برخی سیره‌های رفتاری در زمان حاضر با چالش ...
چکیده : ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﻄﺮﻱ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺁﻏﺎﺯ ﺧﻠﻘﺖ ﺁﺩﻡ ﻭ ﺣﻮﺍ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺩﻳﻌﻪ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ(ص) ﺧﻄﺎﺏ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺎﺍﻳﻤﺎﻥ ...
چکیده : بینامتنیت دانشی است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می‌دهد. طبق این نظریه هر متن به نحوی در ارتباط با متون پیش نگاشته می‌باشد. ژرار ژنت از تاثیر گذارترین پژوهشگران متأخر در عرصة بینامتنیت است. کاربست نظریه بینامتنیت ...
چکیده : از عناصر مؤثر در تشخیص دلالت احادیث، ملاحظۀ فهم و برداشت راوی است که از دیرباز مورد توجه محدثان و فقیهان شیعه بوده است. هر چند اندیشمندان عرصۀ حدیث در استخراج فهم راوی ابتکاراتی از خود نشان داده‌اند و به ...
چکیده : در روایات اسلامی خبر از وقایع خاصی همچون تخریب خانه کعبه و برخی مساجد و اماکن مقدس در زمان ظهور امام زمان(عج) داده شده است. این نوع روایات در میان احادیث شیعه موجب انتقاداتی به عقاید این مکتب در موضوع ...
چکیده : وجود احادیث موضوعه از اصلی ترین آسیب ها، در منابع روایی فریقین می باشد. نسخه خطی «سلم درجات الجنّة» ابن مشهدی (م1125ق)، محدّث و مفسر بزرگ شیعه و صاحب تفسیر «کنز الدقایق»، از جمله منابع ارزشمند حدیثی در باب فضائل ...
چکیده : عالمان علوم قرآنی، مفسران از اصحاب پیامبر اکرم (ص) را طبقه‌ای ممتاز دانسته و برای مطالب تفسیری آنان اعتباری ویژه قائل شده‌اند و با توجه به اینکه ائمّۀ اطهار (ع) در تفسیر، قائم‌مقام رسول خدا (ص) هستند، مفسران از اصحاب ...
چکیده : اهمیت توجه به مفاهیم کهنِ متون متقدم در فهم و معادل‌گزینی صحیح امروزی آن، بر کسی پوشیده نیست؛ به ویژه آنگاه که آمیخته با مجازگویی باشد و نیز در زمرۀ متون مقدس، که در باور پروری مخاطبان اثر دارند، به ...
چکیده : اگرچه با فقدانِ تک‌نگاری‌های مهدویِ متقدم، سابقه و اصالتِ پاره‌ای از آموزه‌های امامی چون غیبت، با انتقادهایی روبرو شد، اما بازسازیِ آن آثار، می‌تواند بخش‌هایی از میراث حدیثیِ عصر حضور را دردسترس قرار دهد. محمد‌بن‌جمهور(154-256ق) از ملازمانِ امام هشتم با ...
چکیده : پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته‌ها می‌توان گفت که لغت‌دانان رفق را نرمی و ...
چکیده : احادیث پرشمار منابع حدیثی کهن در یک موضوع، بازتاب گفت و شنودهایی است که میان اهل بیت با مخاطبان درباره امور مهم و ایدئولوژیک جامعه شیعی انجام گرفته است. از همین رو برای فهم احادیثی از این دست باید از ...
چکیده : بررسی نگرش علمی و حدیثی و عملکرد حضرت فاطمه معصومه(س) در حراست از احادیث ناب نبوی
چکیده : کهن‌ترین و مهم ترین میراث روایی فرقۀ اسماعیلیه, آثار قاضی نعمان مغربی است که مؤلف آنها را بر اساس مصادر روایی شیعیان به خامه آورده است. بازخوانی اندیشۀ قاضی نعمان دربارۀ اعتبارسنجی روایات, تلاشی است برای شناخت میزان اعتبار میراثی ...
چکیده : الگوی ارتباطی یاکوبسن از کاملترین نظریات در تحلیل زبان شناختی متون به شمار میرود. بر اساس این الگو، هر ارتباط کلامی، بسته به محوریت هر یک از شش رکن: فرستنده، گیرنده، پیام، زمینه یا بافت پیام، مجرای ارتباطی و واژگان ...
چکیده : عمار ساباطی یکی از روات پرکار در نقل احادیث فقهی است. عمل به احادیث عمار در میان فقهای متقدم، همواره مسأله‌ای چالشی بوده است. در این نوشتار ابتداء عوامل تردید فقهاء در عمل به احادیث عمار ساباطی را بر شمرده‌ایم؛ ...
چکیده : در زبان عربی به فراوانی مشاهده می‌کنیم که برای یک فعل، بیش از یک مصدر ذکر شده است. بر خلاف تلقی رایج، در بسیاری از حالات، این مصادر مترادف نیستند و در واقع، بازتاب دهندۀ معانی مختلف فعل اند. نیز اغلب ...
