امام مهدی علیه السلام
السَّلامُ عَلى مَن جُعِلَ الشِّفاءُ في تُربَتِهِ ، السَّلامُ عَلى مَنِ الإِجابَةُ تَحتَ قُبَّتِهِ
ـ در زيارت ناحيه ـ: سلام بر آن كسى كه شفا در تربت او قرار داده شد، سلام بر كسى كه اجابت [ دعا ]، زير گنبد اوست.
المزار الكبير : ص497 ح9
چکیده : مراجعه به کتاب‌های علوم اسلامی از نیازهای اوّلیه یک پژوهشگر اسلامی است. نیازی که در گذشته به‌دلیل کم‌بودن نسخه‌های کتب و هزینه‌بر بودن تهیّه آن، همواره یکی از چالش‌های محقّقان بود. با پیشرفت تکنولوژی، نرم‌افزارهای رایانه‌ای به وجود آمدند و ...
نویسنده :
چکیده : مقاله حاضر عهدهدار تحليل يكى از احاديث فضائل اميرالمومنين عليه السلام به نام «ردّ الشمس» است كه در دو بخش سامان يافته است. در بخش اوّل، ديدگاه محدّثان و انديشمندان اهل سنّت درباره حديث ردّ الشمس مورد نقد و بررسى ...
چکیده : وظیفه هدایت گری امامان علیهم السلام در نظام آفرینش اقتضا می‌کند که گاه از شیوه‌ها و پاسخ‌های نامتعارف استفاده کنند. ممکن است برخی از پاسخ ها با آموزه‌های دینی و یا داشته های علمی قطعی تنافی داشته باشند از این ...
چکیده : روایات اهلبیت(ع)، تعبیر «ازدیاد ایمان» را درباره‌ی تحولاتی در انسان مطرح می‌کند که علاوه‌بر بُعد اعتقادی و عبادی، ابعاد دیگر روانی و رفتاری وی را نیز در بر می‌گیرند. از دیگرسو؛ نظریه‌ی روان‌شناختی «مراحل‌رشد‌ایمانِ» جیمز‌فاولر، چیستیِ«رشد ایمان» را در قالب ...
چکیده : عقلگرایی فلسفی و نقلگرایی دو رویکرد مورد توجه در فهم و تبیین روایات هستند. یکی از راه‌های آشنایی با این دو رویکرد و نقاط اشتراک و تمایزشان بررسی مقایسه‌ای آنها از جهت میزان توجه و بهره-مندی آنها نسبت به اصول ...
چکیده : کیستی علی بن احمد ابن ابی جِید، وثاقت و نقش آفرینی وی در انتقال تراث حدیثی در سده چهارم هجری مسأئلی است که این پژوهش را سامان داده است. جایگاه ویژه وی در تراث پژوهی، حضورش در اسناد روایات مهمی ...
چکیده : بخشی از سنت روایی جهان اسلام به نقل معجزات منتسب به پیامبر(ص) اختصاص دارد. رشد صعودی این اخبار از نظر کمّی و کیفی در منابع متأخر نسبت به منابع متقدّم، احتمال تلقّی گردیدن برخی وقایع طبیعی زمان رسول اکرم(ص) را ...
چکیده : برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم(ع) ناظر بر تأویل آیات هست که این تأویلات در نگاه نخست، بامعنای ظاهری الفاظ آیه معارض به نظر می‌رسد.این پژوهش راهکارهای برون‌رفت از این تعارض بدوی را از میان ...
چکیده : قرآن کریم در ساختاری ویژه و منحصربه‌فرد در ذیل آیات و سطور ظاهری _براساس روایات ذوبطن بودن قرآن_ دارای لایه‌های معنایی است. یکی از این آیات و عبارات، آیۀ 87 از سورۀ حجر و عبارت "سبعاً من المثانی" است. نوشتار ...
چکیده : تأثیر شگرف شعر بر جوامع بشری و علاقه عرب به کاردانان این عرصه، امری است که تقسیم دوگانه‌ی شعر به دو گونه‌ی ارزشی و جاهلی توسط قرآن و توجه سیره‌ی وحیانی رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) ایشان را ...
چکیده : آن حضرت با وجود حبس و فشارهای موجود، توانستند تشکیلاتی را که پدر بزرگوارشان تأسیس کرده بودند، نه-تنها حفظ کنند بلکه آن را گسترش دهند. در پژوهش حاضر، جایگاه و وضعیت این سازمان در عصر امام کاظم(ع) و نیز نقش ...
چکیده : آنچه در پی می آید تحلیل صوری روایتی مربوط به انهدام عزی است که بنابر آن، عزی، مهمترین خدای قریش، در هنگام انهدام به صورت زنی سیاه با موهای پریشان ظاهر شد و سپس توسط سربازان اسلام به قتل رسید. ...
چکیده : شناخت رسالت بنیادین اهل بیت(ع) در قبال قرآن بر پایه تحلیل آماری روایات تفسیری مسئله مقاله حاضر است. بررسی توصیفی تحلیلی جامعه آماری چهارده هزار روایات اهل بیت(ع) در نظر به قرآن حاکی از آن است که ایضاح لغوی و ...
چکیده : بسیاری از محدّثان برای ملاقات با مشایخ و دریافتِ حدیث از ایشان به سفر می‌رفته‌اند. بررسی این سفرها می‌تواند سرنخی برای شناخت بهتر شخصیتِ محدّثان باشد و بررسی شهرهایی که ایشان برای سفرهایِ خود گزیده‌اند، نیز می‌تواند ما را به ...
چکیده : «خوتیر ینبل» خاورشناس هلندی در زمینه اصطلاحات بنیادی روایات اسلامی و تاریخ‌گذاری احادیث نظرات مهمی را بیان نموده به نحوی که اصطلاح شناسی او محور بررسی‌های فقه الحدیثی غربیان قرار گرفته است. در این پژوهش مصطلحات حدیث پژوهی وی با ...
چکیده : مفضّل بن عمر یکی از راویان مهم عصر امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) و از اصحاب و یاران ایشان است که اختلاف رجالیان متقدم و متاخر در توثیق و تضعیف او، وی را به یکی از روات بحث ...
چکیده : شناخت تعارض اخبار و اختلاف روایات یکی از شاخه های فقه الحدیث است. شناخت اسباب اختلاف و راه علاج آن، در نزدیک شدن به صواب و حقیقت، بسیار مؤثر است. این نوشتار با هدف حل تعارض ابتدایی موجود میان احادیث ...
چکیده : یحیی بن حبیب زیّات از راویان مجهولی است که باوجود کمی روایاتش در منابع حدیثی ولی نقل‌هایش از امام رضا (ع) در مدح زراره و مفضل بن عمر، تعیین وضعیت رجالی اش را حائز اهمیت ساخته؛ که توجه و تضارب ...
چکیده : دانش رجال، بر پاره‌ای از قواعد و اصول بنا شده که هر حدیث‌پژوهی پیش از ورود به ارزیابی اسناد روایات (نقد سندی) باید موضع خود را نسبت به آنها مشخص کند. شیخ انصاری در تراث فقهی و اصولی خود بر ...
چکیده : برخی از اخبار"“من بلغ” " قاعده‌ی تسامح در ادله‌ی سنن استنباط کرده و برخی دیگر به دلیل عدم صحت این قاعده، اخبار مذکور را موضوعه دانسته‌اند. به نظر نگارندگان؛ غفلت از فضای صدور روایات “من بلغ”سبب نزاع در مفاد این ...
چکیده : کتاب‌های تاریخی، منابع حدیثی و نیز کتاب‌های تراجم و برخی منابع رجالی از مصادر شناخت رفتار معصومین علیهم السلام هستند. اما علیرغم وجود گزارش‌های فراوان از سیره معصومان علیهم السلام ، کاربرد برخی سیره‌های رفتاری در زمان حاضر با چالش ...
چکیده : ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﻄﺮﻱ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺁﻏﺎﺯ ﺧﻠﻘﺖ ﺁﺩﻡ ﻭ ﺣﻮﺍ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺩﻳﻌﻪ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ(ص) ﺧﻄﺎﺏ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺎﺍﻳﻤﺎﻥ ...
چکیده : بینامتنیت دانشی است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می‌دهد. طبق این نظریه هر متن به نحوی در ارتباط با متون پیش نگاشته می‌باشد. ژرار ژنت از تاثیر گذارترین پژوهشگران متأخر در عرصة بینامتنیت است. کاربست نظریه بینامتنیت ...
چکیده : از عناصر مؤثر در تشخیص دلالت احادیث، ملاحظۀ فهم و برداشت راوی است که از دیرباز مورد توجه محدثان و فقیهان شیعه بوده است. هر چند اندیشمندان عرصۀ حدیث در استخراج فهم راوی ابتکاراتی از خود نشان داده‌اند و به ...
چکیده : در روایات اسلامی خبر از وقایع خاصی همچون تخریب خانه کعبه و برخی مساجد و اماکن مقدس در زمان ظهور امام زمان(عج) داده شده است. این نوع روایات در میان احادیث شیعه موجب انتقاداتی به عقاید این مکتب در موضوع ...
چکیده : وجود احادیث موضوعه از اصلی ترین آسیب ها، در منابع روایی فریقین می باشد. نسخه خطی «سلم درجات الجنّة» ابن مشهدی (م1125ق)، محدّث و مفسر بزرگ شیعه و صاحب تفسیر «کنز الدقایق»، از جمله منابع ارزشمند حدیثی در باب فضائل ...
چکیده : عالمان علوم قرآنی، مفسران از اصحاب پیامبر اکرم (ص) را طبقه‌ای ممتاز دانسته و برای مطالب تفسیری آنان اعتباری ویژه قائل شده‌اند و با توجه به اینکه ائمّۀ اطهار (ع) در تفسیر، قائم‌مقام رسول خدا (ص) هستند، مفسران از اصحاب ...
چکیده : اهمیت توجه به مفاهیم کهنِ متون متقدم در فهم و معادل‌گزینی صحیح امروزی آن، بر کسی پوشیده نیست؛ به ویژه آنگاه که آمیخته با مجازگویی باشد و نیز در زمرۀ متون مقدس، که در باور پروری مخاطبان اثر دارند، به ...
چکیده : اگرچه با فقدانِ تک‌نگاری‌های مهدویِ متقدم، سابقه و اصالتِ پاره‌ای از آموزه‌های امامی چون غیبت، با انتقادهایی روبرو شد، اما بازسازیِ آن آثار، می‌تواند بخش‌هایی از میراث حدیثیِ عصر حضور را دردسترس قرار دهد. محمد‌بن‌جمهور(154-256ق) از ملازمانِ امام هشتم با ...
چکیده : پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته‌ها می‌توان گفت که لغت‌دانان رفق را نرمی و ...
