امام حسین علیه السلام
مِن دَلائِلِ العالِمِ انتِقادُهُ لِحَديثِهِ وعِلمُهُ بِحَقائِقِ فُنُونِ النَّظَرِ؛
از نشانههاى دانا، نقّادى (و بررسى) گفتار خود و آگاهى او از حقايق فنون رأى (و نظر) است.
گزیده تحف العقول، ص 38
چکیده : نظریات مطرح در زمینۀ زبان احادیث اعتقادی نفیاً و اثباتاً در برخی دیدگاههای کلامی اثرگذار است؛ از نگاه پیروان دیدگاه «وجوب النظر»، تنها راه فراگیر دستیابی به علم تفصیلی نسبت به امور معقول، قیاس منطقی است؛ لذا توحید، بهعنوان مهمترین ...
نویسنده :
چکیده : روایتی منسوب به امام علی بن ابی‌طالب (ع) حکایت از آن دارد که ایشان در دوران حکومتشان فرموده‌اند: «لَا یُفَضِّلُنِی أَحَدٌ عَلَى أَبِی-بَکْرٍ و عُمَرَ إِلَّا جَلَدْتُهُ حَدَّ الْمُفْتَرِی». با این حال روایات دیگری از ایشان در تعارض با این ...
چکیده : بازشناسی مصادر نخستین حدیثی، دارای فوائد حدیثی، کتاب‌شناختی وتاریخی متعددی است. علی‌بن بابویه در کتاب الإمامه والتبصره من الحیره که قدیمی‌ترین تک‌نگاری موجود در شیعه در موضوع امامت وغیبت است، غیر از منقولات از سعد أشعری ومحمدبن یحیی، مجموعا 37 ...
چکیده : فهم حدیث به عنوان دومین منبع استنباط آموزه‌های دینی امری مهم قلمداد می شود. در فرآیند فهم حدیث، با مفهومی به نام خانواده حدیث مواجه هستیم که به جهت برخورداری از ویژگی هایی خاص چون «تعدد»، «تشابه و تناسب موضوعی»، ...
چکیده : حدیث مشهور «لعن الله الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد» که پیامبر اسلامدر آخرین روزهای حیاتشان آن را ایراد فرمودند، در بسیاری از مصادر حدیثی شیعه و سنی آمده است و دو تفسیر از آن وجود دارد؛ سلفیان با ...
چکیده : عوامل متعددی در جوامع مختلف بر وضعیت زنان اثر گذاشته است. برهه‌ای از این زمان، سده اول و دوم هجری است که با ظهور اسلام، وضعیت زنان، ابتدا در منطقه حجاز و با فتوحات، در بخشی از غرب آسیا تحت ...
چکیده : شاخت و ینبل در تاریخ‌گذاری احادیث از استدلال برهان سکوت بهره برده‌اند. برخی این استدلال را ذیل مغالطات دسته‌بندی میکنند. با این تفسیر از برهان سکوت، کاربرد آن در تحقیقات خاورشناسان جای شگفتی دارد. این نوشتار بر آن است با ...
چکیده : با توجه به فاصلۀ زمانی صدور روایات تاکنون، احتمال جعل و تغییر برخی واژگان احادیث قوت می‌یابد. لذا باید جهت درک مقصود کلام معصومین(ع)، از الگویی مناسب برای تحلیل و فهم روایات استفاده گردد. این پژوهش با روش «تحلیل محتوا» ...
چکیده : در کتاب الارشاد، قضاوتی از علی علیه‌السلام پیرامون نزاع دو زن بر سر مادریِ یک کودک گزارش شده. پژوهش پیش رو، در پی این است که با ارائه‌ی شواهدی بر اساس رویکرد تطبیقی، نشان دهد این گزارش یک داستان غیر ...
چکیده : رجال‌کشی با گزینش شیخ طوسی با نام «اختیار معرفة‌الرجال» در اختیار ما قرار گرفته است. قرائن حاکی است که گزینش طوسی به مفقود شدن پاره‌‌ای از محتوای رجال‌کشی انجامیده است.گزارش‌هایی از نسخه گزینش شده، در برخی منابع پسین امامیه موجود ...
چکیده : از گذشته تا کنون، نظرات متضادی پیرامون تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) بیان شده است؛ عده‌ای از اندیشمندان کتاب را مخدوش و موضوع می‌دانند، و به آن تصریح نموده‌اند؛ و عده‌ای از علماء نیز کتاب را به تصریح یا ...
چکیده : در واکاوی مقایسه‌ای از علل و زمینه‌های خوانش متفاوت فقهای مکتب نجف و قم درباره احادیث ولایت فقیه چهارعامل عمده بدست می‌آید که عبارت‌اند از: ۱.متن‌گرایی؛۲. استظهار عرفی متونء ۳. اجتهاد انضمامی» ۴. ملاک‌انگاری مقاصد شریعه درمکتب قم.۱. صناعت محوری» ...
چکیده : ورود اسرائیلیات به منابع اسلامی پدیده‌ای ناخوشانید و تلخ بود که کم و بیش تمامی حوزههای معارفی اسلام را در برگرفت.از جمله حوزه-های معرفتی اسلام که اسرائیلیات در آن ورود کرد و سبب پدید آمدن جعلیاتی شد، حوزه مهدویت است. ...
چکیده : زبان حدیث که همانند زبان عرف عام با آنکه حامل معارف الهی و دارای تفاوت ماهوی با سخنان عادی مردمان است، در هنگام خوانش و فهم، نیازمند تأمل در گونه‌ی واژه بکار رفته در آن از حیث وضع و استعمال ...
چکیده : گفتمان انتقادی نوعی روندتکوینی تحلیل گفتمان است که درآن با عبوراسطح توصیف گفتمان به چرایی تولیدمتن توجه می‌شود. درهمین راستادرپژوهش حاضربارویکردتوصیفی-تحلیلی براساس الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف تلاش می‌شود به گفتمان‌کاوی انتقادی مناجات شعبانیه امام علی (ع) درسه سطح ...
چکیده : روز بیست و پنجم ذیقعده را «دحو الارض» نام نهاده اند. اعتقاد رایج بر این است که در ابتدا تمام سطح زمین را آبهای حاصل از بارانهای سیلابی نخستین فراگرفته بود، این آبها به تدریج در گودالهای زمین جای گرفتند، ...
چکیده : «سبک زندگی» به معنی شیوه و روش زندگی فرد یا گروه است که دانشمندان غربی آن را نشأت گرفته از سه پایۀ اساسی «معرفت»، «شرایط» و «انتخاب» می‌دانند. سبک زندگی از نظر مفهومی با دو اصطلاح «سنّت» و «سیره» مترادف ...
چکیده : سبک زندگی یکی از مقولاتی است که امروزه بیش از پیش مورد توجه پژوهش‌گران علوم اجتماعی قرار گرفته است. مجامع روایی شیعه به دلیل دربرداشتن تعالیم و سبک زندگی اسوه‌های حسنه، می‌تواند به عنوان منبعی غنی در این عرصه، طرح‌های ...
چکیده : موضوع این مقاله بررسی شاخص‌هایی است که با آنها، می‌توان هم‌سانی اخلاقی زوجین را احراز نمود. در این مقاله تعریف هم‌سانی اخلاقی، جایگاه آن در روایات و شاخص‌هایی که در زوج و زوجه باید وجود داشته باشد، مورد بررسی قرار ...
چکیده : امروزه شاید بتوان همۀ مشکلات ماهوی سبک زندگی انسان‌ها را در بحران هویّتی آنها جستجو کرد. اهمیت واکاویِ هویّت اصیل انسان و بررسی ارکان و مقوّمات هوّیت حقیقی فرد، چنان است که پژوهش‌گران ناگزیر به بازنگری و کاوش در این ...
چکیده : خانواده، نقش مهم و مؤثّرى در تربیت انسان دارد. شخصیت آدمى عمدتاً در سنین کودکى و از طریق آموزش‌های والدین و دیگر اعضاى خانواده شکل می‌گیرد . اغلب مردم جوامع صنعتی غرب و احتمالاً بیشتر مردم جهان، زندگی خانوادگی ...
چکیده : دوران امامت امام رضا علیه السلام یکی از دوره‌های طلایی تمدّن اسلامی است، چراکه در این دوران شاهد اوج مناظرات فلسفی و کلامی در جهان اسلامی هستیم. امام رضا علیه السلام در برابرِ عقایدِ دیگران، تنها به مناظره با دیگران ...
چکیده : در جامعه کنونی، مکاتب و مذاهب، سبکهای متفاوتی برای زندگی بشری ارایه میدهند و ادعا میکنند که جامعه مطلوب و زندگی سالم در نتیجۀ پیروی از روشی است که آنان ارایه مینمایند، اما اگر حقیقت آن‌گونه است که آنان ادعا ...
چکیده : سیرۀ رضوی به عنوان الگویی شایسته جهت دستیابی به طریق هدایت و کمال حقیقی، آکنده از دستورات و روایاتی است که هر کدام به جنبه‌ای از زندگی انسان نظر دارد. با بهره‌گیری از این آموزه‌ها، می‌توان به الگوی خانواده سالم، ...
چکیده : هدف از پژوهش حاضر، استخراج مؤلّفه‌های مفهومی تربیت از سیرۀ امام رضا علیه السلام و دلالت آنها بر بهره‌گیری مطلوب از عناصر تربیتی می‌باشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از روش تحلیل اسنادی، 33 مؤلّفه مفهومی تربیتی از کتب حدیثی ...
چکیده : نقش مناسبات انسانی در نظام تربیتی امام رضا علیه السلام بسیاربرجسته است. هدف این پژوهش بررسی الگوی مطلوب روابط انسانی در نظام تربیتی امام رضا علیه السلام است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد و به منظور گرد‌آوری داده‌های پژوهش، ...
چکیده : از نگاه شیعه، گفتار، رفتار و تقریر پیامبر و ائمه علیهم السلام ، حجّت و برهان شرعی است، از این‌رو «سبک زندگی» این بزرگواران، برای شیعیان، رنگ خدایی دارد. شناخت سبک زندگی پیشوایان دین، نیازمند مطالعۀ دقیق و همه‌جانبه زندگی ...
چکیده : مسئله اسماء و صفات الهی، یکی از پیچیدهترین موضوعات کلام اسلامی است. رویکردهای مختلف و بعضاً متناقض در درون جامعه اسلامی نسبت به اسماء و صفات الهی، ارتباط آن با حوزههای دیگر کلامی و تأثیرش بر فهم اصول اساسی اسلام، ...
چکیده : امام رضا علیه السلام در دوران امامت خویش، شیوۀ اعتدالی و مبتنی بر عقلانیت سیاسی را که پدرن بزرگوارش در پیش گرفته بودند، به همان نحو ادامه داد و ضمنِ جلوگیری از نابودی جامعۀ شیعه، با جریان‌های تندروی فکری و ...
چکیده : خانواده، واحد کوچک سازندۀ جامعه بزرگ بشری است که تربیت انسان‌ها را در ابعاد فردی و اجتماعی عهده‌دار است. بدون وجود خانواده، شیرازه جوامع بشری گسسته شده، تعادل حیات انسانی از بین می‌رود. توجه فراوانی که در سیره معصومان علیهم ...
