امام حسن علیه السلام
سَأَلَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام ابنَهُ الحَسَنَ بنَ عَلِيٍّ عليه السلام، فَقالَ: يا بُنَيَّ! ... مَا المَجدُ؟ قالَ: حَملُ المَغارِمِ، وَابتِناءُ المَكارِمِ. قالَ: فَمَا السَّماحَةُ؟ قالَ: إجابَةُ السّائِلِ، وبَذلُ النّائِلِ. قالَ : فَمَا الشُحُّ؟ قالَ: أن تَرَى القَليلَ سَرَفا، وما أنفَقتَ تَلَفا .
ـ به نقل از شُرَيح بن هانى ـ: امير مؤمنان عليه السلام از فرزندش حسن عليه السلام پرسيد: ...«بزرگوارى، يعنى چه؟». پاسخ داد : تحمّل خسارتها و بنيان نهادن بزرگىها. پرسيد: «بزرگى چيست؟». گفت: اجابتِ درخواستكننده و بخشيدن آنچه رسيده است. پرسيد : «بخل شديد (شُحّ)، يعنى چه؟». پاسخ داد: [اين كه] كم را هم اسراف ببينى و انفاق را تلف.
معاني الأخبار : ص401 ح62
چکیده : در این نوشتار مساله خرافه و نقش پیامبر اعظم (ص) در خرافه زادایی مورد بحث قرار گرفته است. با توجه به گستردگی دامنه خرافات، به طور کلی می توان خرافات عصر جاهلی را در سه فصل اعتقادی، احکام، شرایع دینی ...
نویسنده :
چکیده : شيخ ابراهيم کفعمي، محدث برجسته امامي در سده نهم و دهم هجري، اثر كمتر شناخته شده اي به نام صفوة الصفات في شرح دعاء السمات دارد که قديمي ترين شرح دعاي سمات است. اين كتاب به رغم جايگاه و اهميتش، ...
چکیده : مهمترین آموزه دینی پیامبران الهی، دعوت به یکتاپرستی است. در نوشتار حاضر، کوشش بر آن است که معنای عبادت را با توجه به دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار دهیم و به نتیجهای شایسته دست یابیم. از سوی دیگر، میکوشیم تا ...
چکیده : شیعه برای دوازده نفر از اهل بیت پیامبر (دوازده امام معصوم بعد از ایشان) معتقد به منزلت تفسیری ویژه ای است و آنان را همانند رسول خدا(ص) مفسران برگزیده خدا، آگاه به همه معانی قرآن و مصون از خطا در ...
چکیده : در اسلام، ذبح و شکار برخی حیوانات و با شرایطی خاص جایز است؛ اما اینکه ذبح و شکار حیوان بهظاهر حقوق حیوانات را ازبین میبرد، باعث شده است برخی اسلام را ناقض حقوق حیوانات بدانند؛ در حالیکه اسلام نه تنها ...
چکیده : در این مقاله، پس از طرح ویژگى هاى جامعه مطلوب امیرالمؤمنین علیه السلام، گستره روابط و ضوابط و حقوق اجتماعى در چنین جامعه اى در قالب طرحى به نام اساسنامه جامعه آرمانى حضرت امیر علیه السلام ارائه شده است. در ...
چکیده : پروپاگاندا را باید از جمله مفاهیمی در نظر گرفت که با مبانی و مبادی حوزه هایی چون فرهنگ، جامعه، ارتباطات، سیاست و تبلیغات مرتبط بوده، علاوه بر غنای نظری، خصوصا در دهه های اخیر، استعمال گسترده ای در گستره تاریخ ...
چکیده : در این اثر، به طور خلاصه چهار نظریه تحلیلى (تعبد، انقلاب، دفاع، اصلاح) درباره قیام عاشورا ارائه مى شود و از پرداختن به جزئیات واقعه پرهیز مى شود. در تحلیل کلیت حرکت آن امام، موضوعاتى چون امکان پیدایى، زمینه هاى اجتماعى ...
چکیده : ورود اصحاب امامان شیعه به عرصه تاریخنگاری، همراه با رویکرد کلامی و حضور آنان در تدوین سیره، به انگیزه یافتن ریشههای تفکر کلامی در سیره رسول خدا(ص) بود. این حرکت با پیشگامی ابان بن تغلب در قرن دوم آغاز شد ...
چکیده : نوشتار حاضر تلاش مى کند تا دسته اى از احادیث اسلامى / شیعى مرتبط با حیات اجتماعى انسان، و برخى از عوارض و لوازم این زندگى را در نظمى منطقى و نظام گون آنچنانکه در ادبیات اجتماعى نوین (فلسفه اجتماع ...
چکیده : برخی از باورها و عقاید رایج بر گرفته از روایات غیر معتبر است که بدون تأمل و تحقیق مقبول افتاده و برای قرنها رواج یافته است. یکی از این باورها انتساب گمراهی حضرت آدم(ع) به حواء و فریبکاری او است. ...
چکیده : در اواخر قرن اول به تدریج جامعه اسلامی با رشد جریانات علمی مواجه شد. در این زمان، بلاد مختلف تحت تأثیر میراث اصحاب و تأثرات فرهنگی از ملل مختلفی که در اثر فتوحات با مسلمانان در آمیخته بودند(مانند ایران و ...
چکیده : دانشهایی که از طریق اصحاب حضرت علی(ع) به طبقات بعدی منتقل شده، سرمایه ارزشمند اسلامی است. در این پژوهش اصل وجود نگاشتههای اصحاب امام علی(ع)، شکل، کیفیت، حدود و محتوای آنها و نیز نوع کاربرد و سودمندی آنها برای عصر ...
چکیده : امیرمؤمنان علی علیه السلام مربی اخلاق و تربیت انسانهاست. سخنان ایشان علاوه بر تبیین گزارههای اخلاقی، بیانکننده روشهای آن و از جمله آنها روشهای زمینهسازی تربیت اخلاقی است. اهمیّت دوران جوانی در تربیت اخلاق و وجود روشهای نابِ این تربیت ...
چکیده : تقطیع در علوم حدیث به معنای جدا کردن بخشی از یک حدیث که متناسب با موضوعی خاص است. گاهی محدثان به دلایل مختلف، بخشی از روایت را نقل کرده و با الفاظی خاص به تقطیع حدیث اشاره میکنند. شناخت واژگان ...
چکیده : علم، از صفات کمال خداوند است و هیچ محدودیتی ندارد. قرآن مجید احاطۀ علم خداوند را به همهچیز میداند و مکرر تأکید میکند که خدا بر هر چیزی داناست. شیخ صدوق روایتی از امام صادق علیه السلام نقل کرده که ...
چکیده : علی بن الحسن بن علی بن فضال هو أحد المحدثین المكثرین للروایة، ومن الوجوه الحدیثیة البارزة فی الكوفة، ومن عائلة عرفت بالحدیث؛ فأبوه وأخواه أحمد ومحمد من وجوه الحدیث فی الكوفة. وذكر النجاشی فی ترجمته أنه لا یروی عن أبیه ...
چکیده : بررسی دیدگاه علامه مجلسی در بهرهمندی از احادیث گزارششده از سوی اهل سنت و آثار حدیثی نگارش یافته ایشان، موضوع این نوشتار است. همچنین تلاش شده، رویکرد مؤلف بحارالأنوار در استفاده از منابع اهل سنت در دیگر حوزههای علوم بازتاب ...
چکیده : «علی بن مهزیار» نوشتارهای حدیثی فراوانی تصنیف کرد. علمای قرنهای چهارم و پنجم به این آثار دسترسی داشتهاند. فهرستنویسان نیز این نوشتارها را گزارش کردهاند. کلینی در تدوین الکافی از این نوشتهها بهره برده است. در این مقاله، طرق به ...
چکیده : حجیّت سنّت پیامبرصل الله علیه و آله و سلم دلیلی برای عملکردن به آن است. این، عقیدۀ بیشتر مسلمانان و پیشنیاز برخی از بحثهای علوم اسلامی است. اثبات حجیت سنّت در تبیین دین اسلام، کتاب خدا و هدایت بشر، نقش ...
چکیده : خلقت نوری اهلالبیت (ع)، یعنی آفرینش ایشان از نور، از جمله موضوعات محل بحث در کلام امامیه است. ریشه تاریخی این بحث روایات عمدتاً امامی است که در کتب و جوامع حدیثی مندرجاند. این روایات در مجموع حاوی تفاصیلی هستند ...
چکیده : سیرۀ حکومتی حکیمانۀ علی(ع) منبعی هدایتگر برای همۀ مصلحان برجای گذاشته است. بخشی از این سیره تعامل با اقلیتهای دینی حاضر در جامعۀ اسلامی است. شیوۀ تعامل با اقلیتهای دینی همواره، از مباحث مطرح در جوامع اسلامی بوده است. قرآن ...
چکیده : رویآورد سیاسی امام سجاد (ع) در مقاطع مختلف زندگی، از جمله در شورش مدنیان علیه دستگاه حاکمیت اموی از مسائل مهم سیره آن حضرت است. او که در سنین جوانی، شهادت سخت نزدیکان و اسارت خاندانش را دیده بود، در ...
چکیده : حجیت خبر واحد یکی از مباحث مهم اصول فقه است. از آنجا که اثبات حجیت یک چیز در یک علم، تلازمی حتمی با حجیت آن چیز در دیگر علوم ندارد و همانگونه که برخی حجیت خبر واحد را در فقه ...
چکیده : یکی از کهنترین و مهمترین منابع حدیثی شیعه، در بررسی زندگانی پیامبر(ص)، کتاب کافی نوشتۀ کلینی است. کلینی ذیل «ابواب التاریخ» کافی، در قسمت «مولد النبی(ص)»، از میان انبوه روایات باقیمانده در متون پیشینیان دربارۀ پیامبر(ص)، به چهل روایت بسنده ...
چکیده : بررسی شروح و آثار پیرامونی منابع حدیثی، تأکیدی بر ضرورت شرح و حل مشکلات فهم احادیث تلقی می شود. مروری بر آثار شرح الحدیثی فریقین از وجود تفاوت معناداری در زمان آغاز تألیف چنین آثاری میان شیعه و اهل سنت ...
چکیده : امام سجاد(ع)، چهارمین پیشوای شیعیان، بنابر دادههای تاریخی در قیام مردم مدینه علیه دستگاه خلافت یزید شرکت نکرد. دو سال پس از واقعة کربلا بود که مدنیان در تقابل با یزید، شورش پرهزینهای به پا کردند که به حکم وقوع ...
چکیده : در خصوص شخصیت و نقش امام حسین (ع)، بهویژه آنچه مربوط به واقعه عاشورا است، نوشتهها و آثار بسیاری پدید آمده، اما در خصوص زندگی پیش از عاشورایی ایشان، از جمله حضور و نقشآفرینیاش در عهد امامت و خلافت برادرش ...
چکیده : شهر قم از دیرباز به دلیل تمرکز شیعیان در آن، پایگاهی شیعی به حساب میآمد. با تأسیس نهاد وکالت از زمان امام صادق (ع) و اوجگرفتن آن از زمان امام کاظم (ع)، قم نیز از این امر مستثنا نبوده و ...
چکیده : از میان روایات رجعت آنچه بیشتر تا پیش از قرن چهارم رواج داشته و توجه محدثان را به خود جلب کرده، روایات دابّه و عصا و میسم است. تعداد این روایات اندک بوده و بیانگر شأنی از شئون امامت تلقی ...