امام حسن علیه السلام
سَأَلَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام ابنَهُ الحَسَنَ بنَ عَلِيٍّ عليه السلام، فَقالَ: يا بُنَيَّ! ... مَا المَجدُ؟ قالَ: حَملُ المَغارِمِ، وَابتِناءُ المَكارِمِ. قالَ: فَمَا السَّماحَةُ؟ قالَ: إجابَةُ السّائِلِ، وبَذلُ النّائِلِ. قالَ : فَمَا الشُحُّ؟ قالَ: أن تَرَى القَليلَ سَرَفا، وما أنفَقتَ تَلَفا .
ـ به نقل از شُرَيح بن هانى ـ: امير مؤمنان عليه السلام از فرزندش حسن عليه السلام پرسيد: ...«بزرگوارى، يعنى چه؟». پاسخ داد : تحمّل خسارتها و بنيان نهادن بزرگىها. پرسيد: «بزرگى چيست؟». گفت: اجابتِ درخواستكننده و بخشيدن آنچه رسيده است. پرسيد : «بخل شديد (شُحّ)، يعنى چه؟». پاسخ داد: [اين كه] كم را هم اسراف ببينى و انفاق را تلف.
معاني الأخبار : ص401 ح62
چکیده : مجلسی، برخلاف برخی اندیشمندان که تأویل را ناظر به واقعیت خارجی میدانند، آن را ناظر به معانی الفاظ تلقی میکند. وی تأویل ظواهر را از مقوله استعمال مجازی قلمداد میکند و تأویلات رمزی باطنیه و فلاسفه و عرفا را مردود ...
نویسنده :
چکیده : بنا به شواهد و قرائن تاریخی، مدینه هرچند مولد و موطن تشیع است، ولی هیچگاه یکی از اقطاب تشیع نبوده است. به عبارت دیگر، مدینه را نمیتوان شهری شیعهخیز دانست. اما این بدان معنا نیست که اهالی آن هیچگونه تمایلی ...
چکیده : کتاب التکلیف شلمغانی(م322 ق) از همان زمان تألیف، بهویژه با توجه به اینکه هنوز انحرافی از شلمغانی سر نزده بود و او یکی از افراد مورد اطمینان حسین بن روح (م326ق) محسوب میگردید، مورد توجه شیعیان قرار گرفت و به ...
چکیده : در میراث حدیث شیعه، با روایاتی مواجه میشویم که افعال خارق عادات و کرامات ائمه (ع) را با هدف اثبات حقانیت ایشان در برابر مخالفان نقل میکنند. این روایات مانند دیگر احادیثِ حاکی از قول و فعل امامان (ع)، باید ...
چکیده : خطبة هَمّام یکی از خطبههای بلند اخلاقی و تربیتی نهجالبلاغه است که در آن صفات متقین به تفصیل بیان شده است. تحلیل این خطبه از دیدگاه سبکشناسی به منظور واکاوی اسلوب بلیغ و فصیح امام علی (ع) اهمیت دارد. این ...
چکیده : از جمله شیوههای جدید دستیابی به معانی واژگان که از زمان پیدایش آن در دانش معنیشناسی دیری نمیگذرد، فرآیند تجزیه و تحلیل مؤلفههای معنایی واژگان است. در این روش، برای پی بردن به ماهیّت دقیق و همچنین تفاوتهای معنایی بین ...
چکیده : «نهجالبلاغه» مجموعهای است از سخنان گهربار امیرالمؤمنین علی(ع) که توسط مرحوم شریف رضی در سال 400 هجری گردآوری و تدوین شد و از بدو پیدایش تاکنون به دلیل مضامین ذیقیمت و مفاهیم گرانسنگ خود، توجه بسیاری از دانشمندان مسلمان و ...
چکیده : ترجمه و تفهیم نهجالبلاغه به عنوان مهمترین متن دینی بعد از قرآن از اهمیت بالایی برخوردار است و مترجمان زیادی تاکنون به ترجمۀ آن پرداختهاند که هر کدام شیوۀ خاص خود را داشتهاند. بررسی و کشف ویژگیهای خاص هر ترجمه ...
چکیده : عقلانیت، حاکمیت عقل و منطق انسانی در سازماندهی روابط اجتماعی است و عقلانیت سیاسیِ مبتنی بر حق و تکلیف، باور مبتنی بر خِرد مردم به تعامل سازنده و مفید با زمامدار و جامعه سیاسی در چارچوب ادای حقوق و ایفای ...
چکیده : به لحاظ اهمیت سرمایۀ روانشناختی در زندگی فردی و سازمانی انسانها، با بهرهگیری از گنجینۀ گهربار نهجالبلاغه و کلام حضرت علی(ع)، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی نظریۀ سرمایۀ روانشناختی و ابعاد آن (خودکارآمدی، امید، خوشبینی، تابآوری)، پرداخته ...
چکیده : تقابلهای دوگانه اساساً در هر متنی قابل رؤیت میباشد و هماره بین سلسلهمراتب مرکز یک متن و حاشیة آن، این تقابل برقرار است. بهعبارتی در برخی از متون، یک عنصر با بار مثبت یا منفی در مرکز قرار میگیرد (مثلاً ...
چکیده : جایگاه پیامبران و ائمه (ع) یکی از مباحث کلامی است که هر یک از فرق شیعه به آن توجه کردهاند. بررسی دیدگاههای مذاهب شیعه نشان از اختلاف نظر چشمگیر میان آنان در این خصوص دارد. هر یک از فرق شیعی ...
چکیده : مالک اشتر نخعی و اشعث بن قیس کندی دو شخصیت مؤثر در حوادث دوران خلافت علی (ع) بودند که در میان کوفیان ابهت زیادی داشتند؛ اما نفوذ آن دو همیشه یکسان نبود. جایگاه و نفوذ این دو سردار در حادثه ...
چکیده : حجیت خبر به عنوان یکی از منابع معرفت در شاخههای مختلف علوم دینی همچون فقه، کلام و تفسیر از دیرباز محل توجه اندیشمندان بوده است. در این نوشتار یکی از اولین مقاطع مطرحشدن این موضوع در کلام امامیه، یعنی مکتب ...
چکیده : نصوص دال بر امامت ائمه اثناعشر در منابع شیعه، و وجود برخی از آنها در منابع اهل سنت، به حدی فراوان است که گاه بهآسانی میتوان ادعای تواتر کرد. بر این اساس، امامیه معتقدند جانشینان پیامبر اسلام (ص)، دوازده نفر ...
چکیده : مباحث مربوط به سبک زندگی و سیره اخلاقی معصومان (ع) امروزه اهمیتی دوچندان یافته است؛ زیرا انسانها برای درست زندگی کردن در فضای آلوده این عصر، نیازمند الگوهای قابلاعتماد هستند تا اساس زندگی خود را بر پیروی از آنان بنا ...
چکیده : از ياداشت هايى كه بلاغى در «گلزار الحجه» آورده ، مطالبى است كه راجع به شرح حال علاّمه مجلسى ، جمع آورى و تحرير نموده است . بلاغى در نظر داشته كه كتاب مفصّلى در شرح حال مجلسى و خاندان ...
چکیده :
چکیده : شیخ محمدحسین اصفهانی - اندیشور اصولی شیعی - با استناد به سخنان حکیمان مسلمان تلاش کرده است تا تصویری عُقلایی از نظریهٔ مشهور بودن قضایای اخلاقی ارائه کرده و طرحی نو در افکند. بنا به دیدگاه او، خوبی و بدی ...
چکیده : برنارد ویلیامز با جعل اصطلاح «بخت اخلاقی» در پی آن بود تا در تقابل با این ادعا که ارزش اخلاقی مستقل از اوضاع و احوال خارجی و از جمله بخت است، بر این ادعا و انگاره ...
چکیده : فضیلتگرایی، از باسابقهترین نظریههای اخلاقی است که در دهههای اخیر بار دیگر توجه فیلسوفان اخلاق را به خود جلب کرده و اقبال بسیاری از اخلاقپژوهان را در پی داشته است. ادموند پینکافس - فیلسوف فضیلتگرا و در نظر برخی از ...
چکیده : یکی از استدلالهایی که بر نادرستی سقط جنین به لحاظ اخلاقی از لحظه لقاح اقامه شده، استدلالی است که به «استدلال آیندهای شبیه آیندۀ ما» معروف است و مدافعان و مخالفان بسیاری دارد. دان مارکوس - که این استدلال بیشتر ...
چکیده : بر اساس نظریۀ امر الهی، خوبی و بدی اعمال وابسته به اوامر و نواهی الهیاند و از همین رو، امر/ ارادۀ الهی نقش و نمودی پررنگ در حوزۀ اخلاق دارد. شواهد اولیه بر این نظریه همراه با اشارههایی به ...
چکیده : اخلاقورزی در ایران معاصر مشکلاتی دارد که بیتوجهی به آنها مانع از رشد و شکوفایی این عرصه میشود. امروزه شاهد رستاخیزی در عرصۀ اخلاق هستیم و به نظر میرسد که این رشتۀ علمی متقاضیان جدّی دارد. با این همه، تا ...
چکیده : از مسائل مهمی که در تاریخ تفکر اسلامی در باره دینشناسی مطرح بوده، این است که با چه روشی میتوان صحت و سقم گزارههای دینی را ارزیابی کرد؟ اندیشوران مسلمان به این پرسش پاسخهای متعددی دادهاند که بیشتر پاسخها ذیل ...
چکیده : اخذ روایت از راویان مذاهب مخالف، در هر یک از مذاهب اسلامی چارچوبهای ویژهای دارد. از دیرباز، عالمان هر مذهب، بر اساس اصول جرح و تعدیل و با در نظر گرفتن میزان تأثیر مذهب راوی در محتوای روایات او، قواعدی ...
چکیده : در میان دانشهای حدیثی، دانش «فقه الحدیث» از اهمیت بسزایی برخوردار است. عالمان و پژوهشگران عرصۀ دانش حدیث و اصول الفقه، فهم حدیث و متن را در گرو طیکردن دو مرحله میدانند: یکی معنای متن (مراد استعمالی) و دیگری فهم ...
چکیده : ابن عباس از مشاهیر صحابه در تفسیر و روایت است که با القاب و عناوین برجستهای از او یاد شده است. علیرغم نقل اخبار فراوان از او در منابع شیعی و همسویی بخشی از این روایات با عقاید شیعه، در ...
چکیده : غلو، به عنوان جریان انحرافی در دین، باعث آسیبهایی از جمله دینگریزی شده است. آقای معروف حسنی در مقابل روایات غلوآمیز موضع گرفته و به بررسی این روایات پرداخته و با توجه به این که بسیاری از روایات را به ...
چکیده : صحت یک متن حدیثی، افزون بر روشهای شناخته شده اعتبارسنجی سندی، به هماهنگی متن حدیث نیز وابسته است. یکی از مواردی که در برخی روایات مشاهده میشود، عدم تطابق عدد و معدود در متن حدیث است. احادیثی وجود دارد که ...