امام علی علیه السلام
مَنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ اَلسَّاخِطُ عَلَيْهِ
آن کس که از خود راضى باشد افراد خشمگین بر او بسیار خواهند بود.
نهج البلاغه، حکمت 7
چکیده : مفوضه به‌عنوان بخشی از غالیان، یکی از گروه‌های منحرف در عصر امامان(ع) بوده‌اند که افکار غالیانه و شرک‌آلودی داشته‌اند. آنها امامان(ع) را به صفات الوهیتی همانند خلق، رزق و تدبیر عالم متصف می‌کردند. آشنایی با افکار غالیانه این گروه افراطی ...
نویسنده :
چکیده : پژوهش حاضر به معرفي و نقد کتاب «تذکرة الخواص»، نگاشتة يکي از عالمان و مورخان قرن هفتم، به نام شمس‌الدين يوسف‌بن قِزاوغلي، معروف به «سبط‌ابن جوزي»، مي‌پردازد. پس از بازشناسي تبار و شخصيت و مذهب نويسنده و آگاهي از کتاب ...
چکیده : یکی از بحث های مربوط به پیدایش جریان غلوّ این است که غالیان در عصر خلافت امام علی علیه السلام پدید آمدند. در این باره روایتی مشهور اما فاقد سند قابل اعتنا، حکایت از آن دارد که امام در برخورد ...
چکیده : یکی از جریان‌های فکری که امامان شیعه(ع) همواره با آن مبارزه می‌کردند، جریان فکری غلو است. بررسی منابع مختلف رجالی، فرقه‌شناختی و تاریخی نشان می‌دهد این جریان فکری که از دوره‌های قبل از زندگی امام جواد(ع) آغاز شده بود، در ...
چکیده : مقاله حاضر به دنبال باز شناخت گونه های متنوع فرقه های غالی الوهیت انگار در دوره امام صادق(ع) و چگونگی مواجهه آن حضرت(ع) با ایشان است. گروه های غالی در این دوره به تدریج، باورهای ابتدایی و پراکنده خویش را ...
چکیده : هرچند زمینه شکل گیری طریقت های عرفانی در جهان اسلام، از حدود سده های چهارم و پنجم آغاز شده بود، صورت نهایی این طریقت ها به سدة هفتم و پس از آن برمی گردد. بیشتر این طریقتها، سلسله خود را ...
چکیده : مسئلة خلقت و چگونگی آن از مسائل پیچیده است که همیشه ذهن اندیشمندان مقاله را به خود مشغول ساخته است؛ پیچیدگی مسئله زمانی مضاعف میشود که با مسئله علم الهی درآمیخته شود و سؤالاتی پدید آورد مثل اینکه آیا خدا ...
چکیده : یگانگی و دادگری خداوند متعال که در متون دینی، تحت عنوان "توحید و عدل" یاد شده است، از چنان اهمیّتی برخوردار است که به مثابه اساس دین، شناخته میشود و سایر اصول اعتقادی، منشعب از این دو رکن است. یکی ...
چکیده : نگارنده پس از اشارهای مختصر به تاریخچۀ حسن و قبح به این موضوع در بین مسلمانان پرداخته و با تأکید بر حسن و قبح عقلی، آرا و اقوال اندیشمندان مسلمان را در حسن و قبح آورده است. در ادامه به موضوع ...
چکیده : بر طبق نصوص دینی، خدای متعالی در عرصه‌های آفرینش، ربوبیت، تشریع و قانون‌گذاری و حسابرسی و جزای اعمال در روز قیامت، بر پایه عدل و حکمت کامل رفتار می‌کند. در برخی منابع حدیثی عدل در کنار توحید پایه دین شمرده ...
چکیده : این مقاله در صدد آنست که ثابت نماید بحث طینت ابعاد مختلفی دارد و تحقیق و بررسی و ارائه تحلیل و توجیه پیرامون اخبار طینت مستلزم آن است که به موضوعات مهم دیگری که پیوند عمیقی با این بحث دارد ...
چکیده : اندیشه عقلانی نفی جبر در شیعه، همگام با پرهیز از در غلطیدن به دره‌های عمیق تفویض ترویج شد و باعث تدوین یک نظام جامع و همه‌جانبه گشت. در مقاله پیش رو نشان داده میشود که مفاهیم "جبر" و "تفویض" با ...
چکیده : علم پیشین به افعال اختیاری دیگران، برای انسان ذاتاً ممتنع است؛ در حالی‌که برای خداوند، ثابت و قطعی است. این مطلب به روشنی تباین علم الهی با علوم بشری را به تصویر می‌کشد. همین تباین، پایة عجز بشر از شناخت ...
چکیده : در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا مجموعه ای از اصول و روش های آموزش معاد از احادیث اهل بیت (ع) استخراج شده، سپس با بهره گیری از یافته های دانش تعلیم و تربیت، ...
چکیده : طب النبی مجموعه ای از احادیث پیامبر اکرم (ص) درباره امور پزشکی و بهداشت و سلامت جسمی و روانی است که از وحی الهی و کمال عقل صادر شده است. سبک ظاهری این کتاب در قالب توصیه های پزشکی ارائه ...
چکیده : قصص قرآن از دیرباز مورد توجه مفسران، محدثان و دانشمندان علوم قرآنی بوده و از ابعاد گوناگون پژوهشهای متنوعی با رویکردهای تاریخی، جغرافیایی، زیبایی شناسی و اعجاز بیانی در این موضوع سامان یافته است. لیکن بعد کلامی آن به ویژه ...
چکیده : از جمله موضوعات دينى كه مورد اختلاف است و دستاويزى براى مخالفان حكومت اسلامى شده، رواياتى است كه قيام و اقدام به تشكيل حكومت را در زمان غيبت حضرت حجة بن الحسن عجّل اللّهُ فَرجه نهى مىكند. البته اين موضوع ...
چکیده : یکی از دلایل امامت امامان دوازدهگانه اهل بیت: آیه مودت؛ آیه 23 سوره شوری: (قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی) و روایات مربوط به آن است. بر اساس این روایات، مقصود از «قربی» در آیه شریفه، امیرالمؤمنین ...
چکیده : اکثر دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه ع علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند؛ لذا علم ایشان امری ذاتی و استقلالی نیست بلکه جنبۀ افاضی دارد. در روایات شیعه و سنی، دربارۀ تعدد این منابع، به تفصیل سخن گفته ...
چکیده : مناظره یکی از راه های کشف حقیقت برای طالبان آن است. در طول تاریخ، خصوصاً در عصر امامان معصوم : خود ائمه یا اصحابشان برای دفاع از حقانیت تشیع و اسلام مناظراتی داشته‌اند . یکی از این مناظرات مناظرۀ امام ...
چکیده : حدیث «یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً» از احادیث شاخص در بحث خلافت پیامبر2 است که بر جانشینی و امامت ائمۀ شیعه دلالت دارد و در پرتو این روایات، حقانیت اعتقادات امامیه اثبات میشود. نقل‌های فراوانی از روایت «اثناعشر خلیفه» در منابع ...
چکیده : موضوع، طینت و خمیرمایه اولیه آفرینش انسان از جمله مطالبی است که در منابع روایی به آن پرداخته شده است. شیعه و عدلیه از یک‌سو قائل به حسن و قبح عقلی هستند و بر اراده و اختیار انسان پافشاری می‌کنند ...
چکیده : اختیار انسان در تصمیم‌ها و کارهایش فطریِ انسان است. یعنی به اندک توجّه بر خودش و کارهایش آن را می‌یابد. انسان به روشنیِ درون می‌بیند که اگر آفریدگارش او را به کاری وادارد و آنگاه او را بر آن کار ...
چکیده : ارتباط میان علم پیشین الهی با حریّت بندگان، موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته میشود. نگارنده، ابتدا دیدگاه برخی از فیلسوفان مانند فارابی، ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا و نیز برخی از عرفا را مورد نظر قرار داده ...
چکیده : علوم بشری و مخلوقی، در اصل شکل‌گیری و علم شدنِ خویش، همواره محتاج و وابسته به معلوم‌اند. این مطلب، لوازم و تبعاتی نظیر تأخّر و تأثّر علم از معلوم و تابعیّت نسبت به آن را به دنبال خواهد داشت. فلاسفه ...
چکیده : «بداء» از ریشه «ب د و» به معنای آشکار شدن و ظاهر شدن است و در اصطلاح به معنای «تغییر دادن تقدیرات توسط خداوند، به سبب برخی وقایع و حوادث و شرایط خاص» می باشد. از آنجا که «بدا» یکی ...
چکیده : در طول سال‌های رشد و بالندگی علوم اسلامی، کلام و تفسیر هم همچون دیگر علوم اسلامی در مدارس مختلفی رشد یافته و کامل شده‌اند. از این میان مدرسه بغداد به ویژه در قرن چهارم و پنجم هجری به جهت حضور ...
چکیده : اهل بیت: ضمن ردّ اعتقاد به جبر و تفویض در افعال اختیاری انسان، دیدگاه خود را با عنوان امرً بین الامرین یا منزلة بین المنزلتین مطرح نموده‌اند. یکی از متون مکتوب در این زمینه، نامة گهربار امام هادی7 در پاسخ ...
چکیده : شناخت دیدگاه اهل بیت (ع) در مواجهه با اهل کتاب در ابعاد گوناگون، علاوه بر معرفی چهره ایشان به عنوان الگوهای مدیریتی، در فهم زوایای مختلف آموزه های اسلامی نیز موثر است. در نوشته حاضر، با مراجعه به منابع اسلامی ...
چکیده : شناخت خداوند و اطلاع از اوصاف خداوند به اندازة توان بشری یکی از اموری است که در آموزه های دینی سفارش شده است و خداوند نیز راه هایی را برای شناخت خود قرار داده است؛ بنابراین برای انسان قابلیت معرفت ...
