امام جواد علیه السلام
كَيفَ يَصنَعُ (يَضيعُ) مَنِ اللّهُ كافِلُهُ؟! و كَيفَ يَهرَبُ مَنِ اللّهُ طالِبُهُ ؟!
چگونه درمانَد كسى كه خداوند كفيل اوست؟! و چگونه بگريزد كسى كه خداوند جوينده (در تعقيب) اوست؟!
الدرّة الباهرة : ص39.
چکیده : شیعه برای دوازده نفر از اهل بیت پیامبر (دوازده امام معصوم بعد از ایشان) معتقد به منزلت تفسیری ویژه ای است و آنان را همانند رسول خدا(ص) مفسران برگزیده خدا، آگاه به همه معانی قرآن و مصون از خطا در ...
نویسنده :
چکیده : در این اثر، به طور خلاصه چهار نظریه تحلیلى (تعبد، انقلاب، دفاع، اصلاح) درباره قیام عاشورا ارائه مى شود و از پرداختن به جزئیات واقعه پرهیز مى شود. در تحلیل کلیت حرکت آن امام، موضوعاتى چون امکان پیدایى، زمینه هاى اجتماعى ...
چکیده : جایگاه پیامبران و ائمه (ع) یکی از مباحث کلامی است که هر یک از فرق شیعه به آن توجه کرده‌اند. بررسی دیدگاه‌های مذاهب شیعه نشان از اختلاف نظر چشمگیر میان آنان در این خصوص دارد. هر یک از فرق شیعی ...
چکیده : نصوص دال بر امامت ائمه اثناعشر در منابع شیعه، و وجود برخی از آنها در منابع اهل سنت، به حدی فراوان است که گاه به‌آسانی می‌توان ادعای تواتر کرد. بر این اساس، امامیه معتقدند جانشینان پیامبر اسلام (ص)، دوازده نفر ...
چکیده : بر اساس نظریۀ امر الهی، خوبی و بدی اعمال وابسته به اوامر و نواهی الهی‌اند و از همین رو، امر/ ارادۀ الهی نقش و نمودی پررنگ در حوزۀ اخلاق دارد. شواهد اولیه بر این نظریه همراه با اشاره‌هایی به ...
چکیده : مدعاي محوري آن بخش از مناظرة مرو، كه ميان امام علي‌بن موسي‌الرضا عليه السلام و بزرگان دو دين مسيحيت و يهوديت رخ داد، انگارة «الوهيت حضرت عيسي عليه السلام» است. در اين مناظره، امام عليه اين مدعا سه دسته استدلال ...
چکیده : از فرقه هایی که در کتب ملل و نحل اغلب به شیعه منتسب شده، غلات اند که دارای عقاید غلوآمیز نسبت به ائمه(ع) بوده و به همین رو مورد تکفیر و بیزاری آن بزرگواران قرار گرفته اند. غلات در حوزه ...
چکیده : مفوضه به‌عنوان بخشی از غالیان، یکی از گروه‌های منحرف در عصر امامان(ع) بوده‌اند که افکار غالیانه و شرک‌آلودی داشته‌اند. آنها امامان(ع) را به صفات الوهیتی همانند خلق، رزق و تدبیر عالم متصف می‌کردند. آشنایی با افکار غالیانه این گروه افراطی ...
چکیده : پژوهش حاضر به معرفي و نقد کتاب «تذکرة الخواص»، نگاشتة يکي از عالمان و مورخان قرن هفتم، به نام شمس‌الدين يوسف‌بن قِزاوغلي، معروف به «سبط‌ابن جوزي»، مي‌پردازد. پس از بازشناسي تبار و شخصيت و مذهب نويسنده و آگاهي از کتاب ...
چکیده : یکی از بحث های مربوط به پیدایش جریان غلوّ این است که غالیان در عصر خلافت امام علی علیه السلام پدید آمدند. در این باره روایتی مشهور اما فاقد سند قابل اعتنا، حکایت از آن دارد که امام در برخورد ...
چکیده : یکی از جریان‌های فکری که امامان شیعه(ع) همواره با آن مبارزه می‌کردند، جریان فکری غلو است. بررسی منابع مختلف رجالی، فرقه‌شناختی و تاریخی نشان می‌دهد این جریان فکری که از دوره‌های قبل از زندگی امام جواد(ع) آغاز شده بود، در ...
چکیده : مقاله حاضر به دنبال باز شناخت گونه های متنوع فرقه های غالی الوهیت انگار در دوره امام صادق(ع) و چگونگی مواجهه آن حضرت(ع) با ایشان است. گروه های غالی در این دوره به تدریج، باورهای ابتدایی و پراکنده خویش را ...
چکیده : هرچند زمینه شکل گیری طریقت های عرفانی در جهان اسلام، از حدود سده های چهارم و پنجم آغاز شده بود، صورت نهایی این طریقت ها به سدة هفتم و پس از آن برمی گردد. بیشتر این طریقتها، سلسله خود را ...
چکیده : مسئلة خلقت و چگونگی آن از مسائل پیچیده است که همیشه ذهن اندیشمندان مقاله را به خود مشغول ساخته است؛ پیچیدگی مسئله زمانی مضاعف می‌شود که با مسئله علم الهی درآمیخته شود و سؤالاتی پدید آورد مثل اینکه آیا خدا ...
چکیده : یگانگی و دادگری خداوند متعال که در متون دینی، تحت عنوان "توحید و عدل" یاد شده است، از چنان اهمیّتی برخوردار است که به مثابه اساس دین، شناخته می‌شود و سایر اصول اعتقادی، منشعب از این دو رکن است. یکی ...
چکیده : نگارنده پس از اشارهای مختصر به تاریخچۀ حسن و قبح به این موضوع در بین مسلمانان پرداخته و با تأکید بر حسن و قبح عقلی، آرا و اقوال اندیشمندان مسلمان را در حسن و قبح آورده است. در ادامه به موضوع ...
چکیده : بر طبق نصوص دینی، خدای متعالی در عرصه‌های آفرینش، ربوبیت، تشریع و قانون‌گذاری و حسابرسی و جزای اعمال در روز قیامت، بر پایه عدل و حکمت کامل رفتار می‌کند. در برخی منابع حدیثی عدل در کنار توحید پایه دین شمرده ...
چکیده : این مقاله در صدد آنست که ثابت نماید بحث طینت ابعاد مختلفی دارد و تحقیق و بررسی و ارائه تحلیل و توجیه پیرامون اخبار طینت مستلزم آن است که به موضوعات مهم دیگری که پیوند عمیقی با این بحث دارد ...
چکیده : اندیشه عقلانی نفی جبر در شیعه، همگام با پرهیز از در غلطیدن به دره‌های عمیق تفویض ترویج شد و باعث تدوین یک نظام جامع و همه‌جانبه گشت. در مقاله پیش رو نشان داده می‌شود که مفاهیم "جبر" و "تفویض" با ...
چکیده : علم پیشین به افعال اختیاری دیگران، برای انسان ذاتاً ممتنع است؛ در حالی‌که برای خداوند، ثابت و قطعی است. این مطلب به روشنی تباین علم الهی با علوم بشری را به تصویر می‌کشد. همین تباین، پایة عجز بشر از شناخت ...
چکیده : در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا مجموعه ای از اصول و روش های آموزش معاد از احادیث اهل بیت (ع) استخراج شده، سپس با بهره گیری از یافته های دانش تعلیم و تربیت، ...
چکیده : طب النبی مجموعه ای از احادیث پیامبر اکرم (ص) درباره امور پزشکی و بهداشت و سلامت جسمی و روانی است که از وحی الهی و کمال عقل صادر شده است. سبک ظاهری این کتاب در قالب توصیه های پزشکی ارائه ...
چکیده : قصص قرآن از دیرباز مورد توجه مفسران، محدثان و دانشمندان علوم قرآنی بوده و از ابعاد گوناگون پژوهشهای متنوعی با رویکردهای تاریخی، جغرافیایی، زیبایی شناسی و اعجاز بیانی در این موضوع سامان یافته است. لیکن بعد کلامی آن به ویژه ...
چکیده : از جمله موضوعات دينى كه مورد اختلاف است و دستاويزى براى مخالفان حكومت اسلامى شده، رواياتى است كه قيام و اقدام به تشكيل حكومت را در زمان غيبت حضرت حجة بن الحسن عجّل اللّهُ فَرجه نهى مىكند. البته اين موضوع ...
چکیده : یکی از دلایل امامت امامان دوازدهگانه اهل بیت: آیه مودت؛ آیه 23 سوره شوری: (قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی) و روایات مربوط به آن است. بر اساس این روایات، مقصود از «قربی» در آیه شریفه، امیرالمؤمنین ...
چکیده : اکثر دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه ع علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند؛ لذا علم ایشان امری ذاتی و استقلالی نیست بلکه جنبۀ افاضی دارد. در روایات شیعه و سنی، دربارۀ تعدد این منابع، به تفصیل سخن گفته ...
چکیده : مناظره یکی از راه های کشف حقیقت برای طالبان آن است. در طول تاریخ، خصوصاً در عصر امامان معصوم : خود ائمه یا اصحابشان برای دفاع از حقانیت تشیع و اسلام مناظراتی داشته‌اند . یکی از این مناظرات مناظرۀ امام ...
چکیده : حدیث «یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً» از احادیث شاخص در بحث خلافت پیامبر2 است که بر جانشینی و امامت ائمۀ شیعه دلالت دارد و در پرتو این روایات، حقانیت اعتقادات امامیه اثبات می‌شود. نقل‌های فراوانی از روایت «اثناعشر خلیفه» در منابع ...
چکیده : موضوع، طینت و خمیرمایه اولیه آفرینش انسان از جمله مطالبی است که در منابع روایی به آن پرداخته شده است. شیعه و عدلیه از یک‌سو قائل به حسن و قبح عقلی هستند و بر اراده و اختیار انسان پافشاری می‌کنند ...
چکیده : اختیار انسان در تصمیم‌ها و کارهایش فطریِ انسان است. یعنی به اندک توجّه بر خودش و کارهایش آن را می‌یابد. انسان به روشنیِ درون می‌بیند که اگر آفریدگارش او را به کاری وادارد و آنگاه او را بر آن کار ...
