امام حسین علیه السلام
إلهي ! عَلِمتُ بِاختِلافِ الآثارِ وتَنَقُّلاتِ الأَطوارِ، أنَّ مُرادَكَ مِنّي أن تَتَعَرَّفَ إلَيَّ في كُلِّ شَيءٍ حَتّى لا أجهَلَكَ في شَيءٍ . . . .
خداى من! از گوناگونىِ آثار و تغيير حالت‌ها دانستم كه تو مى‌خواهى خود را در هر چيز به من بشناسانى تا در هيچ چيز از تو بى‌خبر نمانم ... .
الإقبال : ص 348
چکیده : اختلاف دیدگاه شیعه و اهل‌سنّت در آیات الهی، باعث ایجاد تعابیر متفاوتی در تفاسیر شده است؛ به‌صورتی که این تفاوت دیدگاه‌ها در آیۀ 17 سورۀ هود احتمالات فراوانی ایجاد کرده و گاه استناد به آن‌ها، دلیلی بر اثبات یا تقویت ...
نویسنده :
چکیده : یکی از پدیده‌های مهم در تاریخ حدیث، مسئله جعل است. اگرچه مسئله جعل، ناظر به حدیث مطرح می‌شود، اما واقعیت عینی جعل مورد ادعا در حدیث، در عمل ناظر به گزارش‌های تاریخی است. ادعای «جعل حدیث» نیز همواره راه‌حلّی در ...
چکیده : سورۀ کوثر، از جهت کوتاه‌بودن و کمی تعداد آیات و نیز از نظر اعجاز بلاغی، ادبی و محتوایی آن و همچنین به‌علت شرافت و عزت و منزلتی که در درون‌‌مایه و عنوان آن نهفته، همواره مورد توجه مفسران فریقین بوده ...
چکیده : منابع روایی اهلسنت، به‌ویژه صحیح بخاری و صحیح مسلم، ماجرای تلخ واپسین سفارش پیامبرa در آخرین پنجشنبۀ عمر شریف‌شان را گزارش کردهاند. عده‌ای از حاضرانِ در صحنه، مانع از اجرای امر رسول خداa و نوشتن وصیتی شدند که می‌توانست امتش ...
چکیده : مجمع البیان یکی از مهمترین تفاسیر شیعی است که از روایات تفسیری بسیاری، بهره جسته است. از آنجا که روایات و آثار منقول معاصران نزول، بخشی از واقعیت تفسیر قرآن را به خود اختصاص داده و قرآن‌پژوهان همواره توجه ویژه‌ای ...
چکیده : «نجش» عنوانی فقهی است به‌معنای تقلب و فریب که از حدیث «لا تناجشوا» اخذ شده است. این واژه به‌خاطر بار معنایی عامی که دارد، از واژگان به‌کار رفته در یکی از احادیث راهبردی ناظر به مباحث سبک زندگی است و ...
چکیده : اخبار آحاد حجم گسترده‌ای از میراث حدیثی مسلمانان را تشکیل می‌دهند. چگونگی اعتبارسنجی آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اخبار به لحاظ موضوعی به دو دسته فقهی و غیر فقهی قابل تقسیم هستند که در اعتبارسنجی آن‌ها نیز دو ...
چکیده : احادیث بی‌‌شماری در جوامع روایی و تفسیری وجود دارد که با صراحت، نسخه درمان برخی یا تمام بیماری‌ها را قرائت سوره یا آیه قرآن می‌‌دانند. مسلمانان از دیرباز با توجه به اعتقادشان به قرآن، به قرائت برخی سوره‌‌ها و آیات ...
چکیده : سنّت نبوی، یکی از مبانی مهم شرع مقدس اسلام و پاسداری از آن بر همگان بایسته است؛ اما در پاره‌ای از دوران، برخی مکاتب فکری اسلامی در اعتبار احادیث نبوی تشکیک کردهاند. «قرآنیون شبۀ قاره» یکی از فِرقی است که ...
چکیده : مفهوم «ولایت» در حدیث غدیر، از جمله مفاهیمی است که دیدگاه‌های متناقضی از سوی شیعه و اهلسنت نسبت به آن ارائه شده است. شیعه، «ولایت» مطرح‌شده در این حدیث را از مهمترین نصوص قطعی بر امامت و وصایت امام علی(ع) ...
چکیده : ایمان گمشده بشر و امری قلبی است که فراتر از یک عقیده، در مسیری طولانی و عملی، همراه با ضوابطی معین شکل می‌‌گیرد. تحلیل روایی «اثرگذاری متقابل ایمان و روابط اجتماعی»، گویای این است که در مسیر شکل‌‌گیری ایمان، شتاب‌دهنده‌‌های ...
چکیده : باتوجه به این که مهمترین دلیل قاعدۀ «لاضرر» روایت مربوط به سمرة بن جندب که از پیامبر گرامی اسلام نقل شده، تحلیل مفاد روایت از اهمیت خاصی برخوردار است. خیار غبن یکی از انواع خیارات است که به موجب آن، ...
چکیده : اندیشمندان اسلامی با برهان‌‌های متعددی به شناخت حق‌تعالی می‌‌پردازند. در این میان، آیات و روایاتی بر این براهین دلالت می‌‌کنند. از جمله احادیثی که بر اثبات وجود واجب‌‌‌تعالی گواهی می‌‌دهد، روایت «اعرفوا الله بالله» است. اگرچه صحت سندی این روایت ...
