واکاوی کارکرد روایات تفسیری در مجمع البیان

نشریه : پژوهش‌نامه علوم حدیث تطبیقی

نویسنده : پديدآورنده : سمیه صیادی
پديدآورنده : نیکزاد عیسی زاده
پديدآورنده : عباس کریمی

چکیده :

مجمع البیان یکی از مهمترین تفاسیر شیعی است که از روایات تفسیری بسیاری، بهره جسته است. از آنجا که روایات و آثار منقول معاصران نزول، بخشی از واقعیت تفسیر قرآن را به خود اختصاص داده و قرآن‌پژوهان همواره توجه ویژه‌ای به روایات مبذول داشته‌اند، نوشتار پیشِ رو در صدد است با روش تحلیلِ متن کارکردهای متنوع، روایات تفسیری را با ارائۀ برخی نمونه‌ها در فهم و تفسیر آیات قرآنی با تأکید بر دیدگاه‌، مبانی و روش تفسیری صاحب مجمع البیان تبیین و بررسی کند. کارکردهای روایات تفسیری در مجمع البیان عبارتند از: فضایل‌ قـرآن‌، اخـتلاف‌ قرائات، تشریح اسباب نزول، تبیین واژگان و لایه‌های معنایی، روایات مبیّن آیات مجمل، روایات تبیین و تصحیح اصول اعتقادی‌، بهره‌گیری از تمثیل، روایات ناظر به جری‌وتـطبیق، تبیین احکام شرعی، تعداد آیات، روایات آیات متشابه و روایات تفسیر ظاهری. البته این موارد حصر عقلی ندارد و با تحقیقات بیشتر می‌توان به کارکردهای دیگری دست یافت.