كاربرد حديثْ گسترده تر شود و در جامعه هاى گوناگون بشرى, جا باز كند و پرسش هاى بيشترى درباره آن مطرح گردد, نياز به كاوش هاى لغوى افزون خواهد شد.
به ديگر سخن, واژه جديدى به وجود نمى آيد; امّا ممكن است واژه اى كه در گذشته واضح و آشكار بوده است, اندك اندك, غبار غربت بگيرد و ناآشنا گردد. اگر به ساعت زبانى معتقد باشيم, حتّى تفسيرها و شرحهاى واژه اى غريب, خود در گذر زمان, نيازمند شرح و بسط مى گردند و ترجمه زمانى آنها لازم مى نمايد; و آخر اينكه براى پاسدارى از مقصود اصلى صاحبْ سخن و نيل به درك صحيح و فهم درست گفته ها و نوشته هاى او و عدم تأثّر از پيش فرضها و انگاره هاى ذهنى قبلى, بايد معناى واژه را در همان ساختمان معنايى يى يافت كه از آن واژه براى بنياد نهادن آن, سود جسته اند و اين, يعنى جديدترين شيوه غريب نگارى كه جسته و گريخته به وسيله غريب نگاران پيشين نيز به كار رفته است و اخيراً در كتاب جديد «غريب حديث بحارالأنوار» به كار بسته شده و كوشش هاى علامه مجلسى را در اين زمينه, سامان داده است.
علامه مجلسى در جريان تدوين «بحارالأنوار» و شرح جوامع روايى شيعه,واژه هاى بسيارى را تفسير نموده است و با استفاده از تسلّط شگفت انگيز خود بر لغت و كتابهاى غريب الحديث و نيز موارد استعمال آن واژه در احاديث ديگر, توانسته است تفسير حديث با حديثْ به دست دهد. گردآورى همه اين واژه ها و ترتيب الفبايى آنها و نمودنِ نشانى هاى منابع مورد استفاده علامه مجلسى, مى تواند غريبِ حديث شيعه را از غربتْ بيرون آورد و بيانهاى پراكنده «بحارالأنوار» را جانى دوباره بخشد. ۱
كار ديگرِ بر زمين مانده اى كه بى ارتباط با موضوع مقاله نيست, شرح و تفسير اصطلاحات معناييِ موجود در حديث است. امامان معصوم(ع) مانند همه رهبران و رهنمايان, با ايجاد خرده فرهنگ و توسعه آن, درصدد تغيير و دگرگونى ارزشى و زيربنايى
1.ابتكار تأليف اين طرح بزرگْ از آنِ محقّق معاصر, حجة الاسلام والمسلمين حسين حسنى بيرجندى است و تصحيح و تدقيق آن را مركز تحقيقات دارالحديث برعهده گرفته است. اميد كه در سال جارى, شاهد نشر آن باشيم.
