وجوه تضعيف و تصحيح اسناد زيارت عاشورا - صفحه 140

مى كرد. بنابراين، اين قسمت نمى تواند ادامه همان نقل قبلى باشد و ممكن است كه شيخ طوسى اين قسمت را از كتاب هاى صالح بن عقبه و سيف بن عميره گرفته باشد. البته سند شيخ به كتاب هاى اين دو، بنابر بحثى كه در پايان الفهرست شيخ آمده، ۱ صحيح است.

سند سوم شيخ يا روايت صفوان

در كامل الزيارات، پس از نقل متن زيارت و سفارش حضرت باقر عليه السلام به علقمه در مورد خواندن هر روزه زيارت عاشورا، اين روايت به پايان مى رسد، ولى در مصباح المتهجد مطلب تمام نشده و چنين ادامه يافته است:
و روى محمد بن خالد الطيالسى عن سيف بن عميره قال: خرجت مع صفوان بن مهران الجمال ... .
سپس دعاى صفوان ـ كه به اشتباه دعاى علقمه ناميده شده (مثلاً در مصباح المتهجد ص540 ـ 542) ـ نقل شده است.
ظاهرا شيخ طوسى اين قسمت را از كتاب محمد بن خالد طيالسى نقل كرده است و سند شيخ به كتاب وى، بنابر بحثى كه در پايان الفهرست آمده، ۲ صحيح است.
و اما صفوان بن مهران جمّال:
شيخ در رجال در ضمن اصحاب امام صادق عليه السلام از وى نام برده و گفته است: «ابومحمد الاسدى الكاهلى مولاهم كوفى» ۳ و در الفهرست گفته است: «له كتاب» ۴ و سند خود را به آن ذكر كرده است. نجاشى نيز از او نام برده و گفته است: «كوفى ثقه ... روى عن ابى عبداللّه عليه السلام ... له كتاب». ۵
كشى نيز روايتى از صفوان نقل كرده كه قضيه آن مشهور است و بنابر آن، صفوان به اشاره حضرت كاظم عليه السلام و به رغم خطرى كه از جانب هارون متوجه او مى شده، شترهايش را فروخته است. اين روايت مدح زيادى را درباره او دربردارد و از حسن اعتقاد او خبر مى دهد. شيخ مفيد نيز در الإرشاد وى را از جمله شيوخ اصحاب حضرت صادق عليه السلام و خواص و ثقاتِ فقهاىِ صالحين آن حضرت برشمرده كه به امامت امام كاظم عليه السلام تصريح كرده اند. ۶ همچنين وى از كسانى است كه كتابش مشهور بوده است. ۷ توثيقات عام وى نيز عبارت اند از: 1. وى از رجال كتاب المزار ابن مشهدى است؛ ۸

1.الفهرست (چاپ نشر الفقاهه)، ص۳۰۹ و ۳۱۱.

2.همان، ص۳۲۸.

3.رجال الطوسى، ص۲۲۰.

4.الفهرست، ش۳۵۷.

5.رجال النجاشى، ش۵۲۵ .

6.الارشاد، ج۲، ص۲۱۶.

7.اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۱۴۴.

8.همان، ج۱، ص۳۵۴.

صفحه از 143