مرحوم کلینی در الکافی در بابی با عنوان باب موالید الائمه علیهم السلام هشت روایت مطرح می‌کند که پنج روایت آن در باره مسأله عمود نور و بیشتر آنها با الفاظی همانند منار نور بیان شده است.۱ جا گرفتن احادیث عمود نور در ذیل این باب در این کتاب از آن روست که مسأله عمود نور با گونه خلقت و آفرینش ائمه در روایات پیوند خورده است.
گزارش این روایات در بحارالانوار به کتاب الامامة اختصاص یافته و از این مجموعه بیشتر در ذیل سه باب با عنوان‌های: «أحوال ولادتهم علیه السلام و انعقاد نطفهم و أحوالهم فی الرحم و عند الولادة و بركات ولادتهم _ صلوات الله علیهم _ و فیه بعض غرائب علومهم و شئونهم»،۲ «جامع فی صفات الإمام و شرائط الإمامة»۳ و «أن الله تعالی یرفع للإمام عموداً ینظر به إلی أعمال العباد»۴ ذکر گردیده است که مجلسی، به مقتضای روایات، برخی را متناسب با چگونگی ولادت امام علیه السلام و گروهی را در موضوع صفات و شرایط امام و عده دیگری را در بحث آگاهی‌یابی امام از اعمال انسان‌ها و چگونگی این امر مطرح نموده است.
واژه شناسی
در روایاتِ عمود نور، ذهن با سه واژه: 1. عمود، 2. منار، 3. نور بیشتر ارتباط می‌یابد.
1. عَمُود: چوبی است كه خیمه و چادر بر آن تكیه دارد. جمع آن، «عُمُد» و «عَمَد» است و همچنین عَمُود، چیزی از آهن یا چوب است كه انسان در دست میگیرد؛ در حالی كه بر آن تكیه میدهد.5 ابن اثیر در النهایه پس از بیان معنای عمود، روح معنای عمود را متناسب با کاربرد آن، تقویت و نگاهداری همانند ستون می‌داند.6 در حقیقت، عمود تکیه‌گاهی است که آنچه را بر آن تکیه زده نگه‌داری می‌کند. به همین دلیل، به ستون‌های خانه‌ها و ساختمان‌های بلند _ که بیشتر به شکل استوانه ساخته می‌شد و قوام سازه‌ها به آنها بود _ «عمود » اطلاق می‌شد.
2. منار: ابن منظور در لسان العرب منار را جایگاه نور و نشانه راه دانسته و می‌نویسد:
منار _ که جمع منارة است _ به معنای علامتی است که بین دو حد قرار داده می‌شود؛
1.. الکافی، ج۱، ص ۳۸۵-۳۸۹.
2.. بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۳۶.
3.. همان، ج ۲۵، ص ۱۱۵.
4.. همان، ج ۲۶، ص ۱۳۲.
5.. ترجمه مفردات راغب، ج۲، ص۶۴۷؛ کتاب العین، ج۲، ص۵۸.
6.. النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، ج۳، ص۲۹۷.
