منار حرم نشانههایی است که ابراهیم علیه السلام در اطراف حرم قرار داد تا با آنها حدود و مرز «حَرَم » از «حِلّ» شناخته شود.1.
این نشانهها به شکل استوانهای و بلند ساخته میشد تا از دور نیز قابل رویت باشند.
3. نور: در تعریف نور غالباً واژه روشنایی و ضیاء (به هر گونهای) به کار رفته است.2 راغب در المفردات نور را به دو گروه: نور دنیایی و نور آخرتی تقسیم نموده و نور دنیایی را به دو نوع: نور معقول و نور محسوس تقسیم کرده است و در تعریف نور معقول مینویسد:
نوری که كمك به چشم دل و بصیرت میكند؛ برای مثالهای قرآنی نور معقول میتوان به این آیات اشاره کرد: «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِینٌ»3 و «أَ فَمَنْ شَرَحَ اللهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلی نُورٍ مِنْ رَبِّهِ»4 و «نُورٌ عَلی نُورٍ یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ».5
کاربردهای واژه عمود نور
کاربرد عمود نور را در روایات، به دو دسته میتوان تقسیم نمود:
دسته اول، روایاتی که محور مشترکی برای آنها نمیتوان جست و واژه «عمود نور» را در مسائل گوناگون و متنوع مورد استفاده قرار دادهاند؛ به عنوان نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مسأله حوادث مربوط به خلقت ابراهیم و نمایش عمودی از نور در وسط زمین تا اطراف آسمان که نور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دانسته شده است.۶
2. در علل الشرایع روایتی ذکر شده که واژه عمود نور در باره خلقت جسمانی و صورت پیامبر و اهل بیت علیهم السلام به کار رفته است. در این روایت بیان شده که خلقت صورتهای ایشان قبل از دنیا به گونه عمود نور بوده است:
حَتَّی إِذَا أَرَادَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَخْلُقَ صُوَرَنَا صَیَّرَنَا عَمُودَ نُورٍ، ثُمَّ قَذَفَنَا فِی صُلْبِ آدَمَ؛تا این كه حقّ تعالی اراده كرد صورت ما را بیافریند، لذا ما را عمودی از نور نمود و در صلب جناب آدم قرار داد.
و پس از آن، این نور تا صلب عبد المطلب منتقل میشود تا این در آن جا دو نیم
1.. لسان العرب، ج۵، ص۲۴۲
2.. ر.ک: کتاب العین، ج۸، ص:۲۷۶؛ ترجمه مفردات راغب، ج۴، ص۴۰۷-۴۰۶.
3.. سوره مائده، آیه ۱۵.
4.. سوره زمر، آیه۲۲.
5.. سوره نور، آیه ۳۵ و نگاه کنید: سوره انعام، آیه ۱۲۲؛ سوره شوری، آیه۵۲؛ ترجمه مفردات راغب، ج۴، ص۴۰۷-۴۰۶.
6.. اثبات الوصیة، ص۹۶.