مراد از محمد بن مروان در روایات عمود نور نیز «محمد بن مروان ذهلی » است؛ زیرا مرحوم خویی می‌نویسد:
أما غیره من أصحاب الصادق علیه السلام ممن سمی بمحمد بن مروان، فلیس فیهم رجل معروف.۱.
در حالی که محمد بن مروانی که راوی روایات عمود نور است، احادیث متعددی در این مسأله نقل کرده است.
از افرادی دیگری که احتمال می‌رود مصداق محمد بن مروان در روایات مسأله عمود نور باشند، «محمد بن مروان بصری»، فردی غیر از «محمد بن مروان الذهلی البصری» است. در باره او قید شده که تنها اسید بن زید از او نقل روایت می‌کند، در حالی که در روایات عمود نور، در ناقلین روایات محمد بن مروان، نامی از اسید بن زید برده نمی‌شود.۲ همچنین نمی‌توان محمد بن مروان را همان محمد بن عثمان مدنی دانست؛ زیرا در باره محمد بن عثمان مدنی تنها گفته شده که از اصحاب امام صادق علیه السلام است، در حالی که محمد بن مروان در روایات عمود نور به صورت مستقیم از امام باقر علیه السلام روایت نقل می‌کند. «محمد بن مروان حناط» هر چند ثقه است، اما قلیل الحدیث معرفی شده و نمی‌توان وی را همان راوی روایات عمود نور شمرد؛ همچنان که روایات «محمد بن مروان عجلی» _ که
از علی بن حنظله روایت می‌کند و مروی عنه(استاد) و ابن سنان است _ با روایات مطرح از محمد بن مروان در مسأله عمود نور ناسازگار است و یکی انگاشتن این دو نمی‌تواند صحیح باشد.۳
بنا بر شواهد یاد شده، تنها گزینه در باره «محمد بن مروان» _ که روایات عمود نور را نقل کرده _ گزینه «محمد بن مروان ذهلی بصری» است که مرحوم خویی او را ثقه شمرده‌اند.۴
یونس بن ظبیان
مرحوم خویی حاصل روایتی را که در ذم یونس بن ظبیان از سوی ابن قولویه نقل
شده، خبث و سوء عقیده یونس می‌داند۵ و شواهدی بر تضعیف و رد وثاقت وی بیان
1.. معجم رجالالحدیث، ج۱۷، ص۲۱۸
2.. همان، ج۱۷، ص۲۲۰.
3.. همان، ص۲۲۰و۲۲۱.
4.. همان، ج۱۷، ص۲۲۱.
5.. همان، ج۲۰، ص۱۹۴.
