در تعيين اعتبار روايات كتب حديثى به شمار مى رود كه همواره مورد عنايت محدّثان و فقيهان (بويژه محدّثان متأخّر شيعه) قرار داشته است.
تا كنون ، چند تن از عالمان شيعه ، با مبنا قرار دادن شيوه محدّثان متأخّر در ارزيابى اسناد، به تفكيكِ روايات صحيح، حسن، موثّق و ضعيف الكافى پرداخته اند. اين آمارها عبارت اند از:
1 . شيخ حسن ، فرزند شهيد ثانى (م 1011 ق) در اثر ناتمام خود با نام مُنتقى الجُمان فى الأحاديث الصحاح و الحسان ـ كه مباحث فقهى را تنها تا پايان «كتاب الحج» در بر دارد ـ ، صرفا احاديث صحيح و حسن الكافى و ديگر كتب اربعه را مشخص و نقل كرده است.
2 . فخر الدين طريحى (م 1085 ق) و نيز شيخ يوسف بحرانى (م 1186 ق) به نقل از يكى از اساتيد خود ، پس از آن كه مجموع روايات الكافى را 16199 حديث برشمرده اند، آمار اقسام احاديث الكافى را چنين گزارش كرده اند: 5072 حديث صحيح، 144 حديث حسن، 1118 حديث موثّق، 302 حديث قوى، 9485 حديث ضعيف. ۱
3 . آقاى بهبودى در كتاب صحيح الكافى ـ كه با عنوان گزيده الكافى نيز منتشر شده است ـ ، طبق مبناى خود ، پس از بررسى سند و متن روايات الكافى ، صرفا روايات صحيح آن را جمع كرده و نهايتا 4428 حديث را «صحيحِ قطعى» دانسته است. ۲
4 . در نرم افزار دراية النور ، كه با اشراف آقاى سيد جواد شبيرى ، تهيه گرديده و در آن ، اسناد متعدّد هر روايت ، به تفكيك بررسى شده است ، در نهايت ، 9488 سند صحيح ، 2720 سند موثّق ، و 6328 سند ضعيف ، بر شمرده شده است.
علّامه مجلسى نيز گرچه در ارزيابى احاديث ، گرايش اخبارى دارد ، در مرآة العقول ، طبق اصطلاح متأخّران ، مختصرا به ارزيابى سندىِ تك تك روايات الكافى پرداخته و با تعابيرى غالبا مختصر ، امّا بسيار گونه گون ، اقسام روايات الكافى را مشخّص كرده است. وى در اين اثر گران سنگ ، با تلاشى گسترده و قابل تحسين ، علاوه بر شروح عالمانه خويش ، به ارزيابى اسناد بيش از پانزده هزار حديث الكافى پرداخته است كه برخى از اين روايات ، خود ، داراى دو يا چند سندند . با اين وجود ، تا كنون ، آمارى از تعداد اسناد صحيح، حسن، موثّق و ضعيف الكافى از ديدگاه علّامه مجلسى در مرآة العقول ، ارائه نشده است. شايد علّت اين امر ، تعابير مختلف و متنوّعى باشد كه علّامه در ارزيابى اسناد ، از آنها بهره گرفته است. تعداد اين تعابير ، طبق آمار استخراج شده ، از پانصد مورد ، تجاوز مى كند و بى شك همين تعدّد ، كار جمع بندى و نتيجه گيرى را براى محقّقان ، دشوار ساخته است.
1.جامع المقال، ص۱۹۳؛ لؤلؤة البحرين، ص۳۹۴ و ۳۹۵. اين آمار در منابع ذيل نيز نقل شده است: رجال سيد بحرالعلوم، ج۳، ص۳۳۱؛ قصص العلماء، ص۴۲۰؛ الذريعة، ج۱۷، ص۲۴۵؛ دراسات فى الحديث والمحدثين، ص۱۳۲.آقاى محمد باقر محمودى در مقدمه كتاب گزيده كافى، ج۱،ص۲۱ اين آمار را به شهيد ثانى(م۹۶۶ق) نسبت داده است.
2.براى آشنايى با معيار آقاى بهبودى در تفكيك روايات الكافى و انتقادهايى كه به كتاب صحيح الكافى شده است ، ر.ك: كيهان فرهنگى، سال سوم ، ۱۳۶۳، شماره هاى ۷ ـ ۱۱؛ پژوهشى در تاريخ حديث شيعه، ص۴۸۷ ـ ۴۸۹.