از اين رو ، در اين مقاله كوشيده ايم تا با بررسى تمامىِ تعابير مختلف اين كتاب ، به جمع بندى اقسام اسناد كتاب الكافى از منظر علّامه مجلسى ^۱ در مرآة العقول بپردازيم و با ارجاع اين تعابير متعدّد به چند اصطلاح اصلى، امكان جمع بندى آنها را فراهم سازيم.
در اين بررسى ، چاپ 26 جلدىِ موجود از مرآة العقول فى شرح أخبار آل الرسول ـ كه توسّط انتشارات دار الكتب الإسلاميه منتشر گرديده ـ ، مبناى كار بوده است. در اين چاپ ، جلدهاى يك تا دوازده ، شرح اُصول، سيزده تا 25 ، شرح فروع و 26 و 27 ، شرح روضه الكافى را دربر دارند. پيش از بيان آمارها و نتايج استخراج شده ، لازم است ملاك هايى را كه بر اساس آن ، دسته بندىِ اين اصطلاحات متنوّع انجام گرفته است ، تبيين كنيم.

ملاك هاى دسته بندى اصطلاحات

1 . در چاپ 26 جلدى موجود از مرآة العقول ، بيش از شصت روايت ، فاقد ارزيابىِ سندىِ علّامه است. در اين چاپ، مصحّحِ جلدهاى پايانى كتاب (مرحوم شيخ على آخوندى) ^۲ ، با بررسى اسناد، ارزيابى برخى از اين موارد را مشخّص كرده و به متن اصلى ، افزوده است. اين عباراتِ افزوده شده ـ كه در جلدهاى 19، 20، 21 و 22 مشاهده مى شوند ـ ، گاه درون قلّاب و گاه بدون آن آمده اند ، امّا با تعابيرى مشخّص ، در كتابْ درج گرديده اند ، مانند: «حسن ، و ما ذكره المصنّف و سقط شرحه عنه»؛ ^۳ «ضعيف ، و ما ذكره المصنّف و سقط عن قلمه الشريف» ؛ ^۴ «موثّق على الظاهر ، و سقط شرحه من المصنّف»؛ ^۵ «[ صحيح على الظاهر و سقط شرحه من قلم المصنّف]»؛ ^۶ «[ضعيف على المشهور و سقط شرحه من المصنف]» ؛ ^۷ «صحيح و لم يذكر المصنّف»؛ ^۸ «[حسن على الظاهر و سقط شرحه عن المصنف]» ^۹ و ... .