درآمدي بر مناقب‏ نگاري اهل‏بيت عليهم ‏السلام - صفحه 274

مبارزه و رويارويى ديگر خلفاى اموى با نشر فضايل اهل بيت عليهم السلام

مداينى در بخش ديگرى از كتاب خود، گزارش دقيقى از اوضاع سياسى اجتماعى شيعه پس از شهادت امام على عليه السلام و در دوران امامت حسنَين عليهماالسلام و پس از آنها ارائه مى كند. او با اشاره به تداوم فشار و سخت گيرى دستگاه حاكم نسبت به شيعيان و محبان اهل بيت عليهم السلام گويد:
فشارها و آزارهاى دستگاه حاكم اموى تا زمان درگذشت حسن بن على عليه السلام ، گريبان گير شيعيان و محبان اهل بيت عليهم السلام بود. با درگذشت حسن بن على عليه السلام ، آتش بلاها و مصيبت ها شعله ورتر شد. خطر كشتار، تبعيد و انزوا شيعيان و محبان اهل بيت عليهم السلام را تهديد مى كرد. پس از شهادت ] امام [حسين عليه السلام ، با روى كار آمدن عبدالملك بن مروان اوضاع بحرانى شد و روزگار شيعيان تيره و تار گشت. او حجّاج بن يوسف ثقفى را ] كه در كشتار وحشيانه و خون ريزى شهره بود و نام وى لرزه بر اندام ها مى انداخت [بر آنان گمارد. ] در دوران حكومت وى [زاهدنمايان و دين داران مصلحت انديش با كينه توزى و بغض نسبت به على عليه السلام و همراهى با دشمنان او، خود را به دستگاه خلافت نزديك ساختند. اين عمل آنان سبب شد تا ] به دستور حكومت [روايات بسيارى در ذكر فضايل، مناقب آنان برسازند. در مقابل، زبان ها به طعنه، عيب جويى و بدگويى از على عليه السلام گشوده شد تا بدانجا كه ] گويند: [شخصى به نزد حجّاج آمده و فرياد افسوس برآورد كه چرا خانواده اش او را على نام نهاده اند. او كه نام على را ننگى براى خود مى دانست، با اظهار ناتوانى و شرمسارى در نزد حجّاج، از او كمك خواست. حجّاج از گفته وى خرسند شده و خنديد. سپس به پاس ارج نهادن به باور و گفته وى، حكمرانى يكى از سرزمين هاى تحت فرمانش را بدو سپرد.
گزارش مداينى از فضاى حاكم بر جامعه اسلامى در روزگار حكمرانى حاكمان اموى، اوضاع سياسى اجتماعى شيعه در آن دوران را به خوبى به تصوير مى كشد. فضايى آكنده از ترس و وحشت، فضايى كه در آن دشمنان دين مى كوشيدند تا كوچك ترين نشانه هاى تشيع و محبّت به خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم را از ميان بردارند.
آرى در چنين فضاى آلوده به تزوير و هواپرستى، ارزش ها ضد ارزش خوانده مى شوند. حق و حقيقت در كنج غربت جاى مى گيرد. رفتارها گفتارها و پندارهاى جاهلى جان دوباره مى گيرند. فراتر از همه، ارزش ها و هنجارهاى فرادينى همچون نوع دوستى، جوانمردى، عدالت و... نيز به فراموشى سپرده مى شود. نسل كشى در دستور كار قرار مى گيرد و ...

وضع حديث و رابطه آن با احاديث فضايل

گذشته از رخداد منع نقل و تدوين حديث ـ كه از آن با عنوان سياست راهبردى خلفا در نشر و گسترش احاديث فضايل اهل بيت عليهم السلام ياد كرديم ـ يكى ديگر از مصيبت ها و مشكلاتى كه دامن گير احاديث فضايل شد، رخداد جعل و وضع در اين حوزه بود. تاريخچه پيدايش جعل و وضع حديث، به صورت مطلق، به دوران زندگانى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بازمى گردد، ۱ اما در پى برخورد قاطعانه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم،

1.بسنده كردن صحابه به نيروى حافظه در نقل روايات، دشوار بودن گردآورى احاديث رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم و در نهايت، عدم كتابت حديث سبب شد تا دشمنان اسلام فرصت را غنيمت شمرده و از رهگذر وضع حديث، به فكر آلوده سازى ميراث حديثى مسلمانان افتند: (تدوين السّنّة الشريفة، ص۴۹۴، به نقل از دليل القضاء الشرعى، محمدصادق بحرالعلوم، ج۳، ص۳۱؛ تاريخ التشريع الإسلامى، ص۱۷ به بعد).

صفحه از 295