پژوهشى در باره اعجاز قرآن‏ - صفحه 21

وَ تَوَاصَوْاْ بِالْحَقِ‏ّ وَ تَوَاصَوْاْ بِالصَّبْرِ .1
سوگند به عصر ، انسان قطعاً در حال زيان‏كارى است ، مگر آنان كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند ، و به حق و صبر توصيه كردند).
1. سوگند (والعصر). 2. إنّ (همانا). 3. الف و لام جنس بر روى انسان (همه آدميزادگان در زيان اند). 4. لام تأكيد (لَ). 5. «فى» براى ظرفيت (انسان زيان نمى‏كند؛ بلكه غرق در زيان است). 6. كاربرد نكره (خُسرٍ، زيان سهمگين، بسيار هولناك). 7. لَفى خُسرٍ (خبر إنّ به صورت اسميه آمده است، نه فعليه، تا نسبت به ثبات و استمرار زيان كارى هشدار دهد) .

1 - 4 . نظم و اسلوب‏

مخاطبان قرآن و آشنايان به زبان و ادبيات عرب، شاهد اين واقعيت اند كه سبك و اسلوب قرآن، مطابق نثر متعارف عرب نيست، همچنان كه نظم و شعر نيز نيست. با اين همه در قرآن نوعى آهنگ زيبا، شبيه قافيه و پساوندهاى شعر يا قرينه‏هاى نثر متقارن و سجع وجود دارد: «لا يشبه شى‏ءٌ من كلامه بكلام البشر...۲ والمعجزة فى نظمه...».۳
اين اسلوب، ويژگى ديگرى را نيز در خود نهفته دارد: آيات و عبارات قرآن محتوى يك موضوع معين و عناصر معنايى محدودى نيست، بلكه طيفى از معانى و موضوعات را در خود نهفته دارد. عرب از همان آغاز آشنايى با قرآن ، تحت تأثير ترنّم موسيقايى و آهنگ گيراى قرآن واقع شده و احياناً آن را با شعر ادبا و آواهاى سحرآميز كاهنان مقايسه كرده است. بعد از اعتراف به حقانيت قرآن و پذيرش اسلام

1.عصر : آيه ۱ - ۳.

2.بحار الأنوار : ج‏۸۹ ص‏۱۰۷.

3.عيون اخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۳۷.

صفحه از 67