پاسخ اشکال چهارم

اين که گفته شده معناي «ولايت» با توجّه به سياق آيات گذشته، با معناي «نصرت» و«محبّت» تناسب دارد، در پاسخ بايد گفت: استدلال به سياق آيات، در صورتي مورد توجّه واقع مي‌شود که اوّلاً در تمام قرآن، آياتي که در يک سوره آمده باشند، در يک سياق قرار گيرند؛ در حالي که ما در بسياري از آيات قرآن مي‌بينيم که آيه‌اي در ميان چند آيه قرآن وارد شده که با آيات ديگر آن، در يک سياق نيست. ثانياً دليل خاصي براي خروج يک آيه از سياق آيات ديگر نباشد و ما با بياني که آورده شد، دليل خاصي داريم بر اين که آيه ولايت در اين جا به يک موضوع خاص اشاره دارد و معناي ولايت هم به معناي «حقّ تصرّف داشتن» است.

پاسخ اشکال پنجم

با مراجعه به کتاب‌هاي روايي شيعي مي‌توان پاسخ اين سؤال را نيز يافت؛ امّا چون در اين مقاله، قصد بر اين است که آنچه نقل مي‌گردد از کتاب‌هاي تفسيري باشد، ما هم رواياتي را که از احتجاجات امير مؤمنان عليه السلام در مقابل مخالفينشان در تفاسير شيعي نقل گرديده، را مي‌آوريم تا معلوم گردد که برخي مصلحت‌انديشي‌ها موجب شده تا کتاب‌هاي روايي اهل سنّت، از وجود چنين رواياتي خالي بماند.
علّامه طباطبايي در الميزان، ضمن رواياتي که در شأن نزول اين آيه مي‌آورد، چند روايت نيز در مورد احتجاج امير مؤمنان عليه السلام بيان مي‌دارد:
در غاية المرام از صدوق رحمه الله نقل مى کند که وى به اسناد خود از ابى سعيد ورّاق، از پدرش، از جعفر بن محمّد عليه السلام، از پدرش و از جدش عليهما السلام نقل مى کند داستان قسم دادن على عليه السلام ابى بکر را، وقتى که به خلافت نشسته بود و در ضمن آن، فضايل خود را براى ابى بکر ذکر مى نمود و به کلماتى که رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم در حقش فرموده بود، استدلال مى کرد تا اين که فرمود: «اى ابا بکر! تو را به خدا سوگند آيا ولايتى که قرين ولايت خدا و رسول است در آيه زکات، ولايت من است يا ولايت تو؟». گفت: بلکه ولايت توست.و شيخ در کتاب مجالس به اسناد خود از ابى ذر (رضوان الله عليه) نقل مى کند حديث قسم دادن على عليه السلام عثمان و زبير و عبد الرحمان بن عوف و سعد بن ابى وقّاص را در روز شورا، و داستان احتجاج آن حضرت را با نامبردگان و استدلال او را به نصوصى که رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم در باره جانشينى او فرموده و تصديق همه نامبردگان فرمايشات او را. از جمله آن احتجاجات، يکى همين آيه مورد بحث ماست، که امام قسمشان مى دهد و مى فرمايد: «آيا کسى در بين شما مسلمين، غير من هست که در حال رکوع زکات داده و آيه قرآن در حقش نازل شده باشد؟!» همگى عرض کردند: نه ( الميزان: ج۶ ص۲۴ ـ ۲۵).