دوازدهم يا هفدهم ربيع الأول : كلينى و مفيد - صفحه 67

است كه با سند در تاريخ معصومان عليهم السلام دارد و حجم قابل ملاحظه اى از صفحات را به خود اختصاص داده است . مقصود ما در اين جا ، اطّلاعاتى در حد چهار ـ پنج صفحه درباره تاريخ تولّد و وفات معصومان عليهم السلام به علاوه برخى از جزئيات است . حجم اين اطلاعات ، زياد نيست ؛ امّا آنچه جالب است اين كه در روال طبيعى اسنادى مانند آنچه در طبيعت كتاب الكافى آمده ، نيست . به همين دليل است كه مورد انتقاد ميرزا حسين نورى قرار گرفته است . وى مى نويسد :
شيخ كلينى ، اگرچه ثقة الاسلام و فخر شيعه است و كتابش در اعتبار ، بى نظير ، امّا بر ناقد بصير ، پوشيده نيست كه ايشان ، در مقام ذكر تاريخ مواليد و وفات ، معتنى به تحقيق و تميز صحيح از سقيم نبودند . لهذا با آن اعتنا به ذكر سند در هر خبرى ،در اين جا قناعت كردند . به عبارت بعضى از مورّخان كه در نزد ايشان حاضر بود ، چه ثمرى در معارف حقّه و اخلاق حسنه و اعمال جوارحيه ـ كه مرتّب بر معرفت آنها باشد ـ نبود و وضع كتاب براى آن سه فايده جليله كه بحمداللّه متكفّل و مغنّى و چون نامش شافى و كافى است و اخبار موجوده در آن معادل ،بلكه زياده از موجود در تمام صحاح ستّه اهل سنّت ، و مؤيّد اين مطلب ، آن كه در روز هم به ايشان موافقت كردند كه دوشنبه بود . ۱
ميرزا حسين نورى ، با ارائه نقل هاى فراوانى ـ كه نخستين آنها از شيخ مفيد است ـ ، به نقد نظر كلينى پرداخته و قرن به قرن از اين عالمان ، از جمله كراجكى ، شيخ طوسى ، شيخ رضى الدين على حلّى (در العدد القويّة) ، ابن طاووس و عدّه اى ديگر ، نظر هفدهم را نقل كرده است . ۲
وى پس از نقل اقوالى كه به نظر وى ، حاوى احاديثى در اين باره است ، مى نويسد :
مدّعى تشيّع و متابعت ائمّه شيعه عليهم السلام ، با ورود اين اخبار معتبره و تصريح اساطين

1.ميزان السماء ، ص ۴۲۷ ـ ۴۲۸ .

2.همان ، ص ۴۳۱ ـ ۴۳۲ .

صفحه از 88