دو «عمرو» و یک حدیث اثناعشری - صفحه 101

فضیلت بی‌همانند اهل‏بیت نبوت علیهم السلام نقل کرده که برخی از آنها به واسطه ابو خالد است؛۱ اما در این میان، چند حدیث ویژه نیز وجود دارد که کمال تفکر جارودی عمرو بن خالد واسطی (نیز فرات بن ابراهیم کوفی، صاحب تفسیر) را می‏نمایاند:

۰.حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْعَبَّاسِ قَالَ: حَدَّثَنَا الْحُسَینُ [الْحَسَنُ‏]، یعْنِی ابْنَ الْحُسَینِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْحُسَینِ بْنِ جَمَّالٍ الطَّائِی، عَنْ أَبِی خَالِدٍ قَالَ‏: كُنَّا عِنْدَ زَیدِ بْنِ عَلِی علیه السلام فَجَاءَهُ أَبُو الْخَطَّابِ [الْخَطَّابِی‏]... فَقَالَ لَهُ: زَیدٌ اتَّقِ اللَّهَ... فَاللَّهُ بَینَنَا وَ بَینَ مَنْ غَلَا فِینَا وَ وَضَعَنَا عَلَی غَیرِ حَدِّنَا، وَ قَالَ: فِینَا مَا لَا نَقُولُ فِی أَنْفُسِنَا الْمَعْصُومُونَ مِنَّا خَمْسَةٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِی وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَینُ وَ فَاطِمَةُ علیهم السلام وَ أَمَّا سَائِرُنَا أَهْلَ الْبَیتِ فَیذْنِبُ كَمَا یذْنِبُ النَّاسُ وَ یحْسِنُ كَمَا یحْسِنُ النَّاسُ لِلْمُحْسِنِ مِنَّا ضَعْفَی الْأَجْرِ وَ لِلْمُسِی‏ءِ [لِلْمُسِیئِینَ‏] مِنَّا ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذَابِ...۲

ابو خالد در این خبر، ناقل این باور است که در بین اهل‏بیت علیهم السلام تنها پنج نفر حایز مقام عصمت‌اند و سایرین از اهل‏بیت علیهم السلام هرگز چنین مقامی را احراز نمی‏کنند.

خبر مهم دیگری که در این کتاب، باز به واسطه ابی‌خالد واسطی از زید بن علی نقل شده است، خبر ابو هاشم رمانی است. این خبر نیز چکیده‌ای از نگاه این گروه به جایگاه اهل‏بیت علیهم السلام را بیان می‏کند و بر وجه تمایز اعتقاد امامیه با جارودیه دلالتی تام دارد؛ اولاً، امامت منصوص امیرالمؤمنین‏ و حسنین علیهم السلام را مطرح کرده و سپس امامت را از امام سجاد و امام باقر و امام صادق علیهم السلام نفی می‏کند و دست آخر، تصریح می‏کند که شرط امامت تنها خروج به سیف است:

۰.قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْقَاسِمِ مُعَنْعَناً، عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْوَاسِطِی قَالَ:‏ قَالَ أَبُو هَاشِمٍ الرُّمَّانِی... لِزَیدِ بْنِ عَلِی: یا أَبَا الْحُسَینِ! بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی هَلْ كَانَ عَلِی [صلی الله علیه و آله و سلم‏] مُفْتَرَضَ الطَّاعَةِ [بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم‏]... فَقَالَ یا أَبَا هَاشِمٍ... ثُمَّ كَانَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَینُ... إِمَامَی الْمُسْلِمِینَ... ثُمَّ كُنَّا ذُرِّیةَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم مِنْ بَعْدِهِمَا وُلْدُهُمَا وُلْدُ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ، فَوَ اللَّهِ مَا ادَّعَی أَحَدٌ مِنَّا مَنْزِلَتَهُمَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ [صلی الله علیه و آله و سلم‏]، وَ لَا كَانَ الْقَوْلُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ [صلی الله علیه و آله و سلم‏] فِینَا مَا قَالَ فِی [أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ‏] عَلِی [بْنِ أَبِی طَالِبٍ‏] وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ [علیه السلام‏] غَیرَ أَنَّا ذُرِّیةُ رَسُولِ اللَّهِ [صلی الله علیه و آله و سلم‏] یحِقُّ مَوَدَّتُنَا وَ مُوَالاتُنَا وَ نُصْرَتُنَا عَلَی كُلِّ مُسْلِمٍ غَیرَ أَنَّا أَئِمَّتُكُمْ فِی حَلَالِكُمْ وَ حَرَامِكُمْ یحِقُّ عَلَینَا أَنْ نَجْتَهِدَ لَكُمْ وَ یحِقُّ عَلَیكُمْ أَنْ لَا تَدَعُوا أَمْرَنَا [مِنْ‏] دُونِنِا، فَوَ اللَّهِ مَا ادَّعَاهَا أَحَدٌ مِنَّا لَا [مِنْ‏] وُلْدِ الْحَسَنِ، وَ لَا مِنْ وُلْدِ الْحُسَینِ إِنَّ فِینَا إمام

1.. تفسیر فرات الکوفی، ص۹۰ در تاویل «حبل الله» به امیرالمؤمنین(؛ نیز: ر.ک: همان، ص۱۸۷ در مواخات و موازره امیرالمؤمنین( نسبت به پیامبر (.

2.. همان، ص۴۰۲.

صفحه از 115