میآید، لکن میتوان گفت نهی رسول خدا صلی الله علیه و آله در منع تفضیل اطلاق داشته و شامل غیر مورد سبب صدور هم میشود و در حقیقت، اشاره به قاعدهای در این مسأله دارد. از این رو، اطلاق افرادی، ازمانی و احوالی داشته و شامل تمامی فرضهای تفضیل میان انبیای الهی میشود.
2-1-1. سبب صدور
سبب صدور گزارش شده برای این روایت، در منابع حدیثی، با اندکی تفاوت گزارش شده است. بر پایه یک نقل از ابو هریره، به دنبال سوگند یهودی هنگام فروش کالایی رخ داد، و مردی از انصار بر صورت مرد یهودی سیلی زد و یهودی شکایت نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برد و به دنبال آن بود که رسول خدا این روایت را فرمودند.۱ در نقل دوم، ابوهریره، داستان، فحش و ناسزاگویی بین مسلمان و یهودی بوده است.۲ در نقل ابو سعید خدری، اشارتی به اختلاف یهودی با مسلمان نشده و گویی وی سوگند به برگزیدگی موسی بر بشر را شنیده و به دنبال آن غضبناک شده و در پی آن، سیلی بر صورت یهودی نشانده است.۳ در نقلی دیگر، یهودی به ذمه و عهد خود استدلال کرده و به رخ داد حادثه در بازاری، به احتمالی قوی در مدینه، اشاره شده است.۴ بیشتر اختلاف در این سبب صدورها، شخص سیلی زن، اسم یهودی، مفهوم انصار و علت اختلاف مسلمان با یهودی است که تفاوت ماهوی در داستان ایجاد نمیکند. برخی از شارحان اهل سنّت، به قولی که ضارب را ابو بکر پنداشته است، تمایل نشان داده و فضیلتی را دست و پا کردهاند، ولی قصه مشاجره وی با یهودی به نام فَنحاص چیز دیگری بوده است.۵ روایات سوگند یهودی در معامله از فراوانی و تعدد نقل برخوردار است. از این رو، قویتر از نقل دوم است؛ مگر این که ادعا شود
1.. «عن أبی هریرة قال بینما یهودی یعرض سلعة له أعطی بها شیئا کرهه، قال لا والذی اصطفی موسی علیه السلام علی البشر قال فسمعه رجل من الأنصار فلطم وجهه...فغضب رسول الله صلی الله علیه و آله حتی عرف الغضب فی وجهه ثم قال: لا تفضلوا بین أنبیاء الله» (صحیح البخاری، ج۵، ص۱۹۶).
2.. «عن أبی هریرة قال استب رجلان: رجل من المسلمین ورجل من الیهود.....فقال رسول الله صلی الله علیه و آله : لا تخیرونی عن موسی» (مسند احمد، ج۲، ص۲۶۴؛ صحیح البخاری، ج۳، ص۸۸).
3.. «عن أبی سعید الخدری رضی الله عنه قال جاء رجل من الیهود إلی النبی صلی الله علیه و آله قد لطم وجهه وقال یا محمد ان رجلا من أصحابک من الأنصار لطم فی وجهی قال ادعوه فدعوه قال لم لطمت وجهه قال یا رسول الله انی مررت بالیهود فسمعته یقول والذی اصطفی موسی علی البشر فقلت وعلی محمد وأخذتنی غضبة فلطمته قال: لا تخیرونی من بین الأنبیاء» (صحیح البخاری، ج۵، ص۱۹۶).
4.. فتح الباری، ج۶، ص۳۱۸.
5.. همان، ص۳۱۷.