مخاصمه میان پیروان ادیان گردد.^۱ از این رو، تفضیلی جایز نیست که احتمال برود نتیجه آن، اختلاف‌افکنی میان مسلمانان و پیروان سایر ادیان از جمله یهودیان باشد. لذا از باب مقدمه حرمت مخاصمه و نزاع‌افکنی روا نیست. سبب ورود احادیث این باب نیز مؤید این تحلیل است.

3-1-3. تفضیل به رای

نهی در روایات منع تفضیل، حمل بر موردی است که تفضیل از روی هوای نفس و رأی شخصی باشد، نه به اقتضای دلیل؛ تفضیلی که مستند به نصوص دینی نبوده، و مبتنی بر رای شخصی باشد، روا نیست.^۲ طحاوی در این باره این چنین می‌نویسد:

مراد، تفضیل و تخییر با آرای خودمان است و به آنچه خدواند ما را بر آن واقف نکرده و برای ما بیان ننموده است. اما نسبت به آنچه بر ما بیان نموده، آگاهی داده و جایز دانسته است، منعی نیست و در مواردی که بیان نکرده و سخن گفتن در آن را روا ندانسته است، چنین تفضیلی جایز نیست.نچهآآ.^۳

ابن کثیر نیز تعارض این روایات با قرآن را به صراحت نفی می‏كند:

مدلول آیه ۲۵۳ سوره بقره منافاتی با روایات یاد شده ندارد؛ زیرا مراد از تفضیل در روایات منع، ‏تفضیل به صرف هوای نفس و عصبیت است، نه به مقتضی دلیل. اگر دلیل بر چیزی دلالت کند، عمل بدان واجب ‏است.^۴

4-1-3. اسلوبِ تواضع

برخی روایات منع تفضیل را این‌گونه تأویل می‌کنند که نهی رسول خدا صلی الله علیه و آله از تفضیل خود بر دیگر پیامبران علیهم السلام از روی تواضع ایشان بوده است؛^۵ زیرا وی خود می‌دانستند که افضل انبیا هستند و در دیگر روایات نقل شده از ایشان، چون «أنا سید ولد آدم و لا فخر»، این معنا گزارش شده است.^۶ اخلاق فضیلت‌مداری اقتضا می‌کند که فرد دارنده مدارج معنوی به کمالات خود تظاهر ننماید، در برابر فرودستان تواضع نماید و از آن برای