آن است که فتنه دانستن زنان در روایات با تحقیر یا شوم بودن شخصیت زن مساوی نیست و احادیث فقط به حساسیت تعامل با زنان و ضریب تأثیرپذیری مردان از آنان اشاره دارند.
کلید واژه‌ها؛ فتنه زنان، حب النساء، اخلاق جنسی, جنسیت و حدیث، نقد حدیث.
مقدمه
با وجود مستندات روایی کاستی خرد زنان، فتنه بودن زنان، کثرت حضور زنان در لشکر ابلیس و ... در جوامع حدیثی فریقین، نمی‌توان اصل این نگره و نصوص آن را در میراث اسلامی نفی کرد. فارغ از پذیرش این روایات در رویکرد سنتی، در دوره معاصر با پدیداری جریان استشراق و فمینیسم در خارج و داخل جهان اسلام، شبهاتی در باره منزلت زن در اسلام مطرح شد که در ورای آنها تلاش می‌شد چهره زن را در اسلام تیره و تار ترسیم و پنداره تحقیر و شوم بودن زن در روایات اسلامی تقویت گردد. هر چند برخی از محققان مسلمان، ضمن تبیین شخصیت اصیل زن در نگاه اسلام، نیم‌نگاهی به نقد این نگره‌ها نیز داشته۱ و برخی نیز رویکرد سنتی در تبیین گزاره‌های اسلامی مرتبط به شخصیت زن را به نقد کشانده‌اند.۲ با این حال، گزاره‌های روایی این مسأله به نحو شایسته و بایسته به بوته نقد سپرده نشده است. مسأله اصلی این پژوهه بررسی انتقادی روایاتی است که زنان را از یک سو فتنه و از سوی دیگر، دوست داشتن آنان را امری شایسته معرفی می‌نماید. با وجود تلاش‌های عالمان مسلمان در لابه لای آثار اسلامی، تا کنون پژوهشی مستقل نشر نیافته است که با رویکرد تطبیقی و انتقادی سند، مصادر و دلالت روایات شیعه و اهل سنت را ارزیابی نماید و تعارض‌نمایی این گزاره‌ها را با احادیث تکریم زنان حل نموده باشد. پژوهه حاضر با استفاده از قواعد و روش‌های دانش نقد الحدیث، روایات فتنه بودن زنان را در محورهای ذیل به بوته سنجش نشانده است.
1. فراوانی و گونه‌های روایی
در میراث حدیثی نشر یافته فریقین، حدود ده روایت در موضوع فتنه بودن زنان وجود
1.. ر.ک: فقه المرأة المسائل الحرجة للمرأة؛ صورت بندی مطالعات زنان در جهان اسلام؛ زن در آئینه جلال و جمال؛ شخصیت و حقوق زن در اسلام؛ زنان و سه پرسش اساسی.
2.. ر.ک: تحریر المرأة فی عهد الرسالة؛ دوائر الخوف قراءة فی خطاب المراة؛ المراة المسلمة بین تحریر القرآن و تقیید الفقهاء.
