منابع کهن۱ و پذیرش آن از سوی بسیاری از یاران ائمه علیهم السلام خط بطلان بر این ادعا میکشد.
اشتباه بزرگ در بررسی وقایع سه قرن نخست، آن است که تنها مخالفت گروه اندکی از نزدیکان ائمه علیهم السلام در کانون توجه قرار گیرد و گزارشهای پر شمار روایی و پذیرش آن از سوی جمع بسیاری از یاران و خاندان برجسته و سرشناس ائمه به فراموشی سپرده شود.
اشتباه دیگر، آن است که با گزینش گزارشهای روایی و تاریخی تنها به متونی استناد شود که مخالفت برخی نزدیکان ائمه در آن گزارش شده است؛ حال آن که با مراجعه کامل به گزراشهای روایی و تاریخی در مییابیم که کسانی چون زید بن علی، عبد الله بن حسن، عبد الله افطح و برخی سران وقف با امامت و نصوص آن آشنا بودند، اما به دلایلی با آن به مخالفت برخاستند. ما در ضمن بررسی دلایل مخالفت آنان گزارشهای مورد اشاره را میآوریم.
دو. بررسی علل مخالفت برخی خاندان و یاران ائمه علیهم السلام با امر امامت
پس از رحلت پیامبر صلّی الله علیه و آله ، تند باد حوادث، امت اسلام را در مسیری خلاف آن چه پیامبر صلّی الله علیه و آله میخواست، قرار داد. هر چه زمان میگذشت، مسلمانان فاصله بیشتری با سیره و سنت پیامبر صلّی الله علیه و آله پیدا میکردند. دلایل مخالفت خاندان و یاران اهل بیت را باید در لابهلای این حوادث جست و جو کرد. آن چه در پی میآید، دلایل مرتبط با گزارشهایی است که در طرح شبهه به آن اشاره شد.
1. ستیز دستگاه خلافت با سنت پیامبر
پیامبر صلّی الله علیه و آله از آغازین روزهایی که رسالتش را علنی ساخت، در باره وصایت امام علی علیه السلام و شایستگیهای او سخن گفت و بارها در مناسبتهای مختلف آن را تکرار کرد؛ بدان گونه که هیچ تردیدی در آینده سیاسی امت باقی
1.. قدیمیترین منابع احادیث امامت در زمان ائمه به نگارش در آمده است. برخی از منابع یاد شده مانند: کتاب سلیم، المحاسن و بصائر الدرجات اکنون در دسترس قرار دارد، اما بسیاری از آنها در جوامع نگارش یافته در قرن چهارم و پنجم جای گرفته و منابع اصلی به مرور زمان از میان رفته است. با این حال، در اسناد احادیث منابع قرن چهارم و پنجم نشانههایی وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها، تعدادی از منابع پیشین را شناسایی نمود (ر.ک: «احادیث اثنا عشر در کتب شیعه از سه قرن نخست»). از این رو، یکی از دلایل رد ادعای «نویسنده» آن است که اگر احادیث امامت ساختگی باشد، باید ائمه علیهم السلام به آن هشدار داده و ساختگی بودن آن را اعلام نمایند؛ در حالی که چنین گزارشهایی وجود ندارد.