بوده است _ رعایت می‌کردند. آنها که خود عالم به جریان داشتن نقل به معنا و دخالت ذهنیت راویان در گفت و گو‏های رایج میان مردم بوده‏اند، به طور قطع سخن خود را، به ویژه در مواردی مانند احکام فقهی که مخاطب عام دارد و برای به عمل درآمدن در حوزه عمومی القا شده است، به گونه‌ای مطرح نمی‌کردند که مخاطبان از فهم آن عاجز بمانند و لازم باشد بلیغ‌ترین و فصیح‌ترین سخنوران عرب جمع شوند تا معنای آن را بفهمند. دو بیان زیر در حوزه سخنان عمومی معصوم علیه السلام بهترین شاهد بر این مدعاست؛

«و ما أرسَلنا من رسولٍ إلا بِلِسان قومِه».^۱ «إنّا معاشرَ الأنبیاءِ أمِرنا أن نكلَّمَ الناسَ علی قَدر عُقولِهم».^۲

حتی اگر نفس الفاظ معصوم برای ما نقل شود نمی‌توانیم بر عهده معصوم بگذاریم که تمام ظرایفی را که در کلمات عربی قابل تصور است باید لحاظ کند. از همین رو، در برداشت از سخن ایشان هم نمی‌توان بیش از آنچه که سخن در عرف عرب دارای معنا است، بر آن معنا تحمیل نمود. به این ترتیب، روشن می‌شود که چه بسا نقل به معنا _ که بر اساس فهم زبان عربی و شرایط آن اتفاق افتاده است _ در زمینه انتقال معانی مراد معصوم از نقل به الفاظ چیزی کم نداشته باشد.^۳

2. عمده‌ترین مباحث مرتبط با نقل به معنا مربوط به راویان دسته اول و نویسندگان اصول اربعمأة است. توجه به سیره ایشان در تدوین، مقابله، تأکید بر اجازات، قرائت متن کتاب‏‏ها برای شیخ و دیگر امور مربوط به حفظ حدیث درصد احتمال نقل به معنا را به گونه‏ای که موجب تغییری عرفی در آن بشود، به شدت کاهش داده و موارد آن را در سطح ندرت نگاه می‌دارد. راویانی که تمام تلاش خود را می‌نمودند تا معنا به طور کامل به دیگران منتقل شود و علاوه بر الفاظ معصوم قراین حالی و اشارات دست و صورت ایشان را تذکر می‌دادند و به این نیز اکتفی نمی‌کردند، بلکه گاه قراین مرتبط با راوی را بیان می‌کردند و گاه حالت فیزیکی بدن خود را همانند معصوم علیه السلام قرار می‌دادند و ایستاده یا نشسته یا با همان حالت معصوم سخن وی را نقل می‌نمودند.^۴