از عطا پرسیده شد: کسی می‌شنود که شخصی به کسی نسبت ناروا می‌دهد، آیا به آن شخص اطلاع بدهد؟ او جواب داد: نه. شما هم‌نشین که می‌شوید [خبر آنجا] امانت است.
ذهبی (م748ق) خبر را در تاریخ الاسلام از قول رسول خدا _ صلی الله علیه و آله _ با تعبیر متفاوتی، پس از ذکر ویژگی شریف‌ترین مجلس، این‌گونه آورده است:
إنّ لکل مجلس شرفاً. وإنّ أشرف المجالس ما استقبل به القبلة. و إنما تجالسون بالأمانة؛۱
هر مجلسی شرافتی دارد، و شریف‌ترین مجلس‌ها، جایی است که رو به قبله باشد. شما در یک جا که می‌نشینید [خبر آنجا] امانت است.
مجموع روایات با مضمون «مجلس‌ها امانت‌اند» ده روایت و یا اندکی بیشتر است، و در برخی از آنها به صورت مطلق گفته شده که مجلس‌ها امانت‌اند و در برخی دیگر، از حرف‌ها و کارهایی که در مجلس انجام می‌شود و حالت‌هایی که ممکن است افرادی در آن داشته باشند، و در برخی دیگر از ویژگی‌های چنین مجالس و نیز رازی که در آن گفته می‌شود و رازهایی قابل ذکر و غیر قابل ذکر و چگونگی راز شدن حرف‌های مجالس، سخن به میان آمده است.
اِسناد خبر
اخبار یاد شده به لحاظ سندی متفاوت هستند. خبر نخست، یعنی «المجالس بالامانة» بر اساس اصطلاح دانش رجال، حدیث «حسن»۲ شمرده شده است؛ چنان که مجلسی (م1111ق) در مرآة العقول گفته است:
خبر اول و دوم باب [الکافی _ که یکی از امام صادق _ علیه السلام _ و دیگری از رسول خداست _] حسن است.۳
شیخ هادی نجفی (معاصر)۴ و بهبودی (معاصر)۵ خبر اول باب مربوط در الکافی را
1.. تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۶۰. سند روایت چنین است: محمد بن إسماعیل، از یحیی حمانی، از تمام بن بزیع شقری، به صورت سماع از محمد بن كعب و او از ابن عباس.
2.. خبری که سلسله راویان آن، همگی ممدوح یا برخی ممدوح و بقیه صحیح باشند.
3.. مرآة العقول، ج۱۲، ص۵۶۲.
4.. ر.ک: موسوعة احادیث اهل البیت _ علیهم السلام _ ، ج۱۰، ص۱۲۶.
5.. الصحیح من الکافی، ج۱، ص۱۶۷. صحیح دانسته شدن این حدیث از سوی مؤلف اثر یاد شده، بر اساس مبنایی است که وی در مقدمه یاد کرده و حدیث را در کتابش آورده است.
