معناشناسی حفظ قرآن در روایات - صفحه 160

از تو می‌خواهم حفظ قرآن را روزی من گردانی.

در این روایات، قرینه‌ای برای انصراف معنای حفظ به ذهنی یا عملی وجود ندارد. بنا بر این، معنای آن اجمال دارد.

2. امام صادق _ علیه السلام _ فرمود:

الْحَافِظُ لِلْقُرْآنِ الْعَامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَةِ؛۱
حافظ قرآنی که عمل کننده به آن است، همراه فرشتگان پیغام آورِ ارجمند و نیکوکار است.

در این روایت نیز معنای حفظ، مجمل است و وصف «العاملُ به» که در کنار «الحافظُ للقرآن» نشسته، هم نمی‌تواند آن را از اجمال خارج کند؛ زیرا محتمل است که این قید، قید توضیحی باشد که معنای حفظ، حفظ عملی بشود و یا احترازی باشد و معنا حفظ ذهنی بشود.

3. امام صادق _ علیه السلام _ فرمود:


إِنَّ الَّذِی یُعَالِجُ الْقُرْآنَ وَ یَحْفَظُهُ بِمَشَقَّةٍ مِنْهُ وَ قِلَّةِ حِفْظٍ لَهُ أَجْرَانِ؛۲

کسی که نسبت به قرآن همت گمارد۳و با دشواری و کمی حفظ، آن را حفظ کند، دارای او پاداش خواهد بود.

در این روایت هم قرینه‌ای بر انصراف معنا به ذهنی و یا عملی وجود ندارد و معنای حفظ مجمل است.

4. یعقوب أَحْمَر به امام صادق _ علیه السلام _ عرض می‌کند:
إِنَّ عَلَیَّ دَیْناً کَثِیراً وَ قَدْ دَخَلَنِی مَا کَانَ الْقُرْآنُ یَتَفَلَّتُ مِنِّی؛
من بدهکاری بسیاری دارم و فکر آن که به دلم راه یافته و سبب شده تا قرآن از من رخت بربندد و جدا شود.

امام _ علیه السلام _ به او فرمود:


الْقُرْآنَ الْقُرْآنَ، إِنَّ الْآیَةَ مِنَ الْقُرْآنِ وَ السُّورَةَ لَتَجِی‏ءُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ
حَتی تَصْعَدَ أَلْفَ دَرَجَةٍ یَعْنِی فِی الْجَنَّةِ؛

1.. همان، ص۶۰۳.

2.. همان، ص۶۰۶، ح۱.

3.. المعالجة المزاولة؛ به کاری پرداختن و نسبت به آن همت گماردن (الوافی، ج۹، ص۱۷۱۲).

صفحه از 167