هماهنگي در اخبار فدک - صفحه 98

«گواهي مي‌دهم که وقتي خداوند بر رسول‌خدا اين آيه را نازل فرمود: «فآت ذا القربي حقّه» فدک را به فرمان الهي به فاطمه داد.»
چنين گواهي حکايت از آن دارد که پيش از آن، سخن از بخشش بوده و الّا اين گواهي با آن ادّعا هماهنگ نخواهد بود. در نتيجه واژه‌ي «ميراث» در کلام حضرت فاطمه عليها السلام به ‌معناي بخشش است. مقايسه‌ي سند اين روايت با روايت اوّل از دسته‌ي اوّل نشان مي‌دهد که هر دو روايت يکي است و چنين ايرادي در آن ديده نمي‌شود.
در روايت «ب» در قسم دوم از دسته سوم گاهي سخن از ارث مي‌شود و گاه از بخشش، بعيد نيست، در اين روايت هم «ارث» به‌ معناي مطلق چيزي است که به کسي مي‌رسد؛ هرچند در حيات باشد و احتمال افتادگي و تصحيف هم مي‌توان داد.

مطالبه از سوي امام علي عليه السلام

از يک طرف در خبرهاي متعدد آمده است که حضرت فاطمه عليها السلام مستقيماً با ابوبکر درباره‌ي حقانيّت خويش بحث کرد و از طرف ديگر در خبر اوّل از دسته‌ي اوّل گذشت که امام علي عليه السلام از ابوبکر احقاق حق کرد. گفتيم که خبر اوّل از دسته‌ي اوّل، همان خبر «الف» در قسم دوم از دسته‌ي سوم است. طبق روايت دسته‌ي سوم، ابتدا حضرت زهرا عليها السلام با ابوبکر سخن گفت و پس از ردّ حقّانيّتش، با ناراحتي برگشت و امام علي عليه السلام با مشاهده‌ي اين وضع، به مسجد رفت و با ابوبکر سخن گفت؛ امّا در روايت دسته‌ي اوّل، تنها نيمه‌ي دوم از اين خبر آمده؛ يعني، سخن گفتن امام علي عليه السلام با ابوبکر.
ناگفته نماند که قضيه‌ي فدک اين‌گونه نبود که ابوبکر آن را بگيرد و خواسته‌ي حضرت زهرا عليها السلام در يک جلسه رد شود و قضيه تمام شود؛ بلکه اين ماجرا از همان آغاز رحلت پيامبر شروع شد و بحث‌ها و کشمکش‌ها تا رحلت حضرت فاطمه عليها السلام ادامه يافت و هر روايت، گوشه‌اي از اين ماجرا را نقل کرده است.

برگرداندن فدک

طبق برخي روايت‌هاي پيش‌گفته، ابوبکر فدک را برگرداند؛ امّا عمر نگذاشت و از برخي ديگر استفاده شد که برنگرداند.
گفتيم که ظاهراً حضرت زهرا عليها السلام در دو يا چند جلسه با ابوبکر سخن گفت. در يک جلسه سخن از بخشش کرد و ابوبکر فدک را برگرداند؛ امّا عمر نگذاشت. روايت «ب» از

صفحه از 103