جدول شماره(2): مقايسه ريزموضوعات مفهوم حلم
رديف
|
ريز موضوعات
|
نهج البلاغه
|
ديگر منابع روايي
|
۱
|
آثار و نتايج حلم
|
۶
|
۱۱
|
۲
|
همگامي علم و حلم
|
۵
|
۹
|
۳
|
وظيفه حليم
|
۱
|
۴
|
۴
|
اصل و ريشه حلم
|
۲
|
۳
|
۵
|
راهکار حلمورزي
|
۱
|
۳
|
۶
|
آسيبهاي حلم
|
۲
|
۲
|
۷
|
تفسير معناي حلم
|
ـ
|
۳
|
۸
|
صفات متّضاد حلم
|
ـ
|
۶
|
۹
|
نشانههاي حلم
|
ـ
|
۷
|
۱۰
|
مصاديق حلم
|
ـ
|
۱
|
2) تفاوت محتوايي
نتيجه ديگري كه در بررسي ميان دو گروه روايات به دست آمد، تفاوت محتوايي احاديث است؛ به اين معنا كه از ميان موضوعاتي كه از روايات دو بخش استخراج گرديد، 6 موضوع مشترك و 4 موضوع مختصّ بخش دوم بوده است. با اين همه، حتّي در موضوعاتي كه بين روايات دو بخش مشترك بوده است، تفاوت قابل توجّهي به چشم ميخورد كه بهمنظور آشكار شدن اين اختلاف، به ذكر نمونههاي آن ميپردازيم.
الف) موضوعات مشترك
آثار و نتايج حلم
كسي كه بردباري را شعار خود ساخته و پيوسته در برابر جهل جاهلان خويشتنداري كند، پاداش و جزاي نيكي خواهد داشت؛ امّا اين كه خداوند متعال چه پاداشي را براي اينگونه افراد در نظر گرفته، موضوعي است كه بخشي از روايات حلم آن را بهعهده دارد.
گفتني است، بيشتر احاديثي كه در بخش اوّل به اين موضوع پرداختهاند، آثار و نتايج «دنيوي» حلم را ذكر كردهاند، چنان كه اميرالمؤمنين(عليهالسلام) در بخشي از حكمت 31 نهج البلاغه «زندگي همراه با ستايش» را از نتايج حلم ميشمارند: